``သေႏၶ, ေတာထြက္၊ ဓမၼစက္၊ ေဟာျမြက္လ၀ါဆုိ´´ဟူသည္ႏွင့္အညီ ျမန္မာ ၁၂-လတုိ႔တြင္ ေလးခုေျမာက္ျဖစ္ေသာ ၀ါဆုိလ၌ ေဂါတမဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ ပဋိသေႏၶေနေတာ္မူခဲ့သည္။ ဘုရားအျဖစ္ကုိက်င့္ရန္ ေတာထြက္ေတာ္ မူခဲ့သည္။ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမဆံုးတရားဦးဓမၼစၾကာကုိ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ ထုိ႔ျပင္ ဤ၀ါဆုိလ၌ ဘုရား႐ွင္သည္ ေရမီးအစံုစံုေသာ တန္ခုိးျပာဋိဟာကုိ ျပေတာ္မူခဲ့သည္။ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးတုိ႔ေ႐ွ့၌ ဘုရားအျဖစ္ကုိ ၀န္ခံေတာ္မူခဲ့သည္။ ဓမၼစၾကာတရားတည္းဟူေသာ တရားရတနာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးတည္းဟူ ေသာ သံဃာရတနာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ``ဧဟိ ဘိကၡဳ´´ဟူေသာစကားကုိ စတင္ၾကားခြင့္ရခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိ႔အေနျဖင့္ ဤ၀ါဆုိလကုိ လထူးလျမတ္တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။
``၀ါဆုိလ´´ဟူရာ၌ ၀ါ-မွာ ၀ါသ-ဟူေသာပါဠိမွဆင္းသက္လာၿပီး ``ေနျခင္း´´ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ဆုိ-မွာ ``႐ြတ္ဆုိျခင္း´´ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ ``၀ါဆုိလ´´၏အဓိပၸါယ္အျပည့္အစံုမွာ ရဟန္းေတာ္မ်ား ၀ါတြင္း(မုိးတြင္း) သံုးလပတ္လံုး မိမိတုိ႔သီတင္းသံုးရာေက်ာင္း၌ေနပါမည္ဟု ႐ြတ္ဆုိကတိျပဳေသာလဟု အဓိပၸါယ္ရေၾကာင္း မွတ္သားရပါသည္။ ေ႐ွးအခါက ``၀ါဆုိလ´´ကုိ ``ျမြယ္တာလ´´ဟူ၍ေခၚဆုိေၾကာင္း သိရသည္။ ျမြယ္-မွာ ``လယ္ေျမ´´ဟူ၍အဓိပၸါယ္ရၿပီး တာ-မွာ ``တုိင္းတာျခင္း´´ဟူ၍အဓိပၸါယ္ရသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၀ါဆုိလကုိ ေ႐ွးအခါက ``ျမြယ္တာလ=လယ္ေျမမ်ားတုိင္းတာေသာလ´´ဟူ၍လည္း အဓိပၸါယ္ရေၾကာင္း မွတ္သားရပါသည္။
ဤ၀ါဆုိလတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား မုိးတြင္းသံုးလပတ္လံုး မိမိတုိ႔ေက်ာင္း၌ ေနထုိင္ရန္ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဒါယကာ/ဒါယိကာမတုိ႔သည္လည္း ၀ါဆုိ၀ါကပ္ေတာ္မူၾကေသာ သံဃာေတာ္ အ႐ွင္သူျမတ္တုိ႔အား မိမိတုိ႔တတ္စြမ္းသည့္ ၀ါဆုိသကၤန္းတုိ႔ကုိ ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းၾကသည္။ ရဟန္းသံဃာေတာ္ တုိ႔သည္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ၀ါဆုိလျပည့္ေက်ာ္(၁)ရက္ေန႔၌ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ေတာ္မူၾကၿပီး သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔၌ ၀ါကၽြတ္ၾကသည္။ ပထမ၀ါဆုိ၊ ဒုတိယ၀ါဆုိအားျဖင့္ ၀ါဆုိလႏွစ္လ႐ွိေသာႏွစ္(၀ါထပ္ေသာႏွစ္)တြင္ ဒုတိယ၀ါဆုိလျပည့္ေက်ာ္(၁)ရက္ေန႔၌ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ေတာ္မူၾကရသည္။ အေရးေပၚကိစၥတစ္ခုခုေၾကာင့္ ၀ါဆုိလ၌ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျခင္းမျပဳႏုိင္ၾကေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားမွာ ၀ါေခါင္လျပည့္ေက်ာ္(၁)ရက္ေန႔၌ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ေတာ္ မူၾကရၿပီး တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္(၁)ရက္ေန႔၌ ၀ါကၽြတ္ၾကရသည္။ ပံုမွန္၀ါဆုိလ၌ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျခင္းကုိ ပုရိမ၀ါဆုိသည္ဟု ေခၚေ၀ၚၿပီး အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ၀ါေခါင္လမွ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျခင္းကုိ ပစၦိမ၀ါဆုိသည္ဟု ေခၚေ၀ၚသည္။
ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆုိ၀ါကပ္ရျခင္းအေၾကာင္းမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရား႐ွင္ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္၊ ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္း၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားသည္ ေႏြ, မုိး, ေဆာင္း ဥတုသံုးပါးလံုး ခရီးလွည့္လည္သြားလာၾကသည္။ မုိးတြင္းကာလ ေတာင္သူလယ္သမားတုိ႔ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိး ခ်ိန္တြင္ ခရီးလွည့္လည္ၾကေသာ သံဃာေတာ္တုိ႔ေၾကာင့္ စုိက္ပ်ဳိးထားေသာ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ား ပ်က္စီးၾကရသည္။ ထုိအခါ ဒကာ/ဒကာမ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားက ခရီးလွည့္လည္သြားလာၾကေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိ ကဲ့ရဲ႔ျပစ္တင္ၾကသည္။
``သာသနာပတိတၳိမ်ားသည္ပင္ ဤကဲ့သုိ႔မုိးတြင္းကာလ၌ ခရီးမသြားၾက၊ တိရစၦာန္ငွက္မ်ားသည္ပင္ ဤမုိးတြင္းကာလ၌ အရပ္တပါးသုိ႔ မပ်ံသန္းၾကဘဲ မိမိတုိ႔အသုိက္အတြင္း၌ ေနၾကသည္။ ဤသာသနာတြင္း၌ေနၾကေသာ ငါတုိ႔ကုိးကြယ္ရာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ မိမိတုိ႔ေနရာ၌ ေအးေအးေဆးေဆးမေနၾကဘဲ မုိးတြင္းႀကီး၌ ခရီးလွည့္လည္ၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ငါတုိ႔စုိက္ပ်ဳိးထားေသာ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ား ပ်က္စီးၾကရသည္´´ ဤကဲ့သုိ႔ ျပည္သူ/ျပည္သား ဒကာ/ဒကာမတုိ႔က မုိးတြင္း၌ခရီးလွည့္လည္ၾကေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိ ကဲ့ရဲ႔ျပစ္တင္စကားဆုိၾကသည္။ ထုိအေၾကာင္းကုိ ဘုရား႐ွင္ၾကားသိေတာ္မူေသာအခါ ရဟန္းသံဃာေတာ္အားလံုး ၀ါတြင္း(မုိးတြင္း)ကာလ၌ ခရီးလွည့္လည္ျခင္းမျပဳဘဲ ၀ါတြင္းသံုးလပတ္လံုး မိမိတုိ႔၏ေက်ာင္းတုိက္အတြင္း၌ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျခင္းျပဳ၍ ရဟန္းတရားပြားမ်ားအားထုတ္ရန္ ပညတ္ေတာ္မူသည္။ ထုိ႔ျပင္ ၀ါက်ဳိး ၀ါျပတ္ ၀ါမကပ္ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ဒုကၠဋ္အာပတ္သင့္ေစဟု သိကၡာပုဒ္ပညတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။
ထုိကဲ့သုိ႔ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ေတာ္မူၾကေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားမွာ ၀ါမကၽြတ္ခင္၀ါတြင္း၌ အေရးအေၾကာင္းကိစၥမ႐ွိဘဲ အရပ္တပါးသုိ႔ ညဥ့္အိပ္ညဥ့္ေန မသြားရေပ။ အကယ္၍ မျဖစ္မေနသြားရမည့္ အေရးႀကီးကိစၥေပၚလာလွ်င္ ၀ါပန္ၿပီး သြားခြင့္႐ွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ (၇)ရက္ေက်ာ္ေအာင္ေနခြင့္မ႐ွိေပ။ ၀ါပန္သည့္ေန႔မွ (၇)ရက္မေက်ာ္မီ မိမိမူလသီတင္းသံုး ၀ါဆုိသည့္ဌာနသုိ႔ ျပန္လာၾကရသည္။ ဤသည္တုိ႔မွာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျခင္းႏွင့္ ၀ါပန္ျခင္း အေၾကာင္းမ်ားျဖစ္သည္။
ထုိ႔ျပင္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိ႔အတြက္ အလြန္ထူးျမတ္ေသာ ဓမၼစၾကာအခါေတာ္ ေန႔လည္းျဖစ္ေပသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔အခါက ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ကုိးကြယ္ရာ ေဂါတမဘုရား႐ွင္သည္ ``ဘိကၡဴနံ ပဥၥ၀ဂၢီနံ´´အစခ်ီေသာ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ျမတ္ႀကီးကုိ အ႐ွင္ေကာ႑ညအမွဴး ျပဳေသာ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးတုိ႔အား အဦးဆံုးေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ကုိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ``ဓမၼစၾကာအခါေတာ္ေန႔´´ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။
၀ါတြင္းကာလ ဥပုသ္ေန႔မ်ား၌ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ဒကာ/ဒကာမအေပါင္းတုိ႔သည္ မိမိတုိ႔ႏွင့္နီးစပ္ရာ ရပ္ကြက္ဓမၼာ႐ုံ မ်ားသုိ႔လည္းေကာင္း၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားသုိ႔လည္းေကာင္း သြားေရာက္၍ သီတင္းသီလေဆာက္တည္ျခင္း၊ တရားဘာ၀နာပြားမ်ားျခင္း-စေသာ ကုသုိလ္အမႈတုိ႔ကုိ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ထုိ႔ျပင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ အသင္းအဖြဲ႔ မ်ားစုၿပီး ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ကုိ ႐ြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ေလ့႐ွိၾကသည္။ အခ်ဳိ႔လူငယ္လူ႐ြယ္မ်ားမွာ မိမိတုိ႔ရပ္ကြက္ အတြင္း၌ အသင္းမ်ားဖြ႔ဲ၍ ၀ါတြင္းဥပုသ္ေန႔နံနက္တုိင္း ဘံုဆြမ္းမ်ားေလာင္းလွဴေလ့႐ွိၾကသည္။
ဤကဲ့သုိ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္သူေတာ္စင္တုိ႔၏ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ မ်ားျပဳလုပ္ရာလ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆုိ၀ါကပ္၍ ရဟန္းတရား အားထုတ္ရာလ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ဘုရား႐ွင္၏ ပဋိသေႏၶယူရာ, ေတာထြက္ရာ, ဓမၼစၾကာတရားဦးေဟာေတာ္မူရာလ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ဤ၀ါဆုိလကုိ အလြန္ထူးျမတ္ေသာ ``လျမတ္၀ါဆုိ´´ဟု ေခၚေ၀ၚမႈျပဳခဲ့ၾကသည္။
No comments:
Post a Comment