မၾကာခင္ေရးသားျပီးတင္ေတာ့မည့္ ပ႒ာန္...း(၂၄)ပစၥည္း ျမန္မာျပန္အတြက္ ေရွးဦးစြာ ပ႒ာန္းမရြတ္ဆုိမီ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းေလးေတြအေၾကာင္းကုိ ေရးသားျပီးအသိေပးမွျဖစ္ပါမွာပါ။ဘာေၾကာင့္လဲလုိ႔ဆုိေတာ့ ပ႒ာန္းမရြတ္ဆုိမီလုပ္ေဆာင္ရမယ့္လုပ္ငန္းေတြအေၾကာ င္းကုိသိထားမွ ရြတ္ဆုိတဲ့အခါ ေနရာက်မွာျဖစ္ပါတယ္။ မသိထားရင္ေတာ့ ေနရာက်စရာအေၾကာင္းမရွိပါ။ေနရာက်က် အစီစဥ္က်က်ရြတ္ဆုိပါမွ အက်ဳိးထူးအက်ဳိးျမတ္မ်ားက ုိခံစားရမည္ျဖစ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ပ႒ာန္းမရြတ္ဆုိမီ အဓိ႒ာန္ပုံႏွင့္သစၥာဆုိရပုံေလးကုိေရွးဦးစြာေရးသာ းလုိက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
၁။ယေန႔မွစ၍ေန႔စဥ္မျပတ္ တစ္လတိတိ ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ မ်ား ရြတ္ဆုိျပီးျမတ္စြာဘုရားကုိ ပူေဇာ္ပါမည္ဟုအဓ ိ႒ာန္ျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။
၂။တစ္လအဓိ႒ာန္ပ႒ာန္းရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ရာတြင္ ယေန႔အဓိ႒ာန္အျဖစ္ယခုအခ်ိန္မွစ၍ ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ မ်ားကုိ ရြတ္ဖတ္ကာ ျမတ္စြာဘုရားအားပူေဇာ္ပါေတာ့မည္ဟု အဓိ႒ာန္ျပဳရမည္ျဖစ္ပါတယ္။
၃။ယေန႔အဓိ႒ာန္ ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္မ်ားကုိ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္မည္ျဖစ္၍တပည့္ေတာ္၏ ကုိယ္ေစာင့္နတ္၊ ေနရာေစာင့္နတ္၊အိမ္ေစာင့္နတ္၊ ျခံေစာင့္နတ္၊လမ္းေစာင့္နတ္၊ ရပ္ကြက္ေစာင့္နတ္၊ျမဳိ့ေစာင့္နတ္ သာသနာေတာ္ေစာင့္နတ္ စတဲ့ ဌာနအသီးသီးမွာ ေစာင့္ေရွာက္ၾကကုန္ေသာ နတ္ျမတ္ နတ္ေကာင္းနတ္အေပါင္းတုိ႔အားလည္းေကာင္း၊ဤေနရာ ဤဌာနမွာ ရွိၾကကုန္ေသာ ဥစၥာေစာင့္ သုိက္နန္းရွင္ စတဲ့ျမင္အပ္ မျမင္အပ္ေသာ ပုဂၢဳိလ္၊မက်ြတ္ မလြတ္ၾကကုန္ေသာ ပုဂၢဳိလ္တုိ႔အားလည္းေကာင္း၊ ေလာကၾကီးကုိေစာင့္ေရွာက္ၾကကုန္ေသာ ဓတရ႒၊ဝိရူဠက၊ဝိရ ူပကၡ၊ကုေဝရဟူေသာ နတ္မင္းၾကီးေလးပါးစသည့္ျဖင့္ (ပင့္ဖိတ္သင့္ ပင့္ဖိတ္ထုိက္ေသာ)ပုဂၢဳိလ္မ်ားကုိနာမည္တပ္၍ ပ႒ာန္းတရားနာၾကားဖုိ႔လာေရာက္နာၾကားၾကပါကုန္ေလာ့ဟု ပင့္ဖိတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ေန႔တုိင္းရြတ္ဆုိမည္ဆုိပါက ေန႔တုိင္းပင့္ဖိတ္အပ္ပါတယ္။တစ္လရြတ္ဆု ိမည္ဆုိလ်ွင္ေတာ့ ေန႔တုိင္းပင့္ဖိတ္စရာမလုိပါ။တစ္လျပည့္တဲ့ထိ မပင့္ဖိတ္ပဲေနနု ိင္ျပီးတစ္လျပည့္ေျမာက္ရင္ေတာ့ ပင့္ဖိတ္ထားသူမ်ားကုိ မိမိတုိ႔ေနရာ ဌာနသုိ႔ အသီးသီးျပန္ၾကြရန္ေမတၱာရပ္ခံရမည ္ျဖစ္ပါတယ္။(ေန႔တုိင္းရြတ္ဆုိရင္ ေန႔တုိင္းပင့္ဖိတ္ရမွာျဖစ္သလုိ ေန႔တုိင္းျပန္ပုိ႔ရမွာျဖစ္ပါတယ္။)
၄။ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္မ်ား ပစၥယုေဒၵသ၊ပစၥယနိေဒၵသ ပါဠိေတာ္ႏွင့္ ျမန္မာျပန္မ်ားကုိေကာင္းျမတ္ေသာ အခ်ိန္ခါ ျဖစ္သည့္အတြက္(ေဟတုပစၥေယာမွစ၍ ရြတ္ဆုိပူေဇာ္ရမ ာျဖစ္ပါတယ္။)ရြတ္ဆုိပူေဇာ္ျပီးသည္ႏွင့္ အမ်ွေပးေဝရမွာျဖ စ္ပါတယ္။
၅။(သစၥာဆုိပုံ) ။။ယခုအခါတစ္လအဓိ႒ာန္ ရြတ္ဆုိပူေဇာ္ရာ တြင္ ယေန႔အဓိ႒ာန္အျဖစ္ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ကုိ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္၍(ေန႔တုိင္းပူေဇာ္မည္ဆုိပါကလည္း)ေန႔တုိင္း ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ကုိရြတ္ဖတ္၍ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား ပူေဇာ္ျပီးပါျပီ။ဤသစၥာစကားေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ဤပ႒ ာန္းေဒသနာေတာ္၏တန္ခုိး ရွိန္ေစာ္ အာနဳေဘာ္တုိ႔ေၾက ာင့္လည္းေကာင္း၊ဤပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ကုိ ရြတ္ဆုိရေသာ ေကာင္းမွဳ၊နာၾကားရေသာ ေကာင္းမွဳကုသုိလ္တုိ႔၏ တန္ခုိးေတာ္ေဇာ္အာနဳေဘာ္တုိ႔ေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ပ႒ာန္းေဒသနာေတာ္ကုိရြတ္ဆုိျပီးတုိင္း တပည့္ေတာ္ႏွင့္ထ ပ္ထူထပ္မ်ွ ရေစဖုိ႔ အမ်ွေပးေဝရတဲ့ေက ာင္းမွဳကုသုိလ္၊ ဝမ္းေျမာက္နဳေမာ္သာဓုေခၚဆုိရတဲ့ေကာင္းမွဳကုသုိလ္တုိ႔၏ တန္ခုိးေတေဇာ္အာနဳေဘာ္တုိ႔ေၾကာင့္လည္းေကာင္း တပည့္ေတာ္သည္(..................)ျဖစ္ရပါလုိ႔၏ဟူ၍လုိရာဆု တစ္ခုတည္းကုိေတာင္းပါ။လုိရာဆုတစ္ခု မျပည့္မခ်င္း ဤတစ္မ်ဳိးကုိသာ ဆက္၍ဆုေတာင္းပါ။
၁။ေဟတုပစၥေယာ=ဟိတ္ေျခာက္ပါးျဖစ္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသ ာတရား ေညာင္ပင္ျမစ္သည္ ေညာင္ပင္အားျမဲျမံခုိင္ခံ့စြာ တည္ေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ေလာကီအာရုံ ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ လုိခ်င္မွဳရွိေသာ ေလာဘ၊ၾကမ္းတမ္းေ သာခက္ထန္ျခင္း အမ်က္ထြက္ျခင္းရွိေသာ ေဒါသ၊ မေကာင္းေသာ အယူဝါဒကုိ မစြန္႔ဘဲ ငုိက္ျမည္းေတြေဝ ျခင္းရွိေသာ ေမာဟ၊ ေလာကီအာရုံ ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ လုိခ်င္မွဳမရွိေသာ အေလာဘ၊နဴးညံ့စြာ ယဥ္ေက်းလိမၼာ၍ ၾကမ္းတမ္းခက္ထန္ျခင္း၊အမ်က္ထြက္ျခင္းမရွိေသာ အေဒါသ၊ ေကာင္းေသာအယူဝါဒကုိ လက္ကုိင္ထားျပီးယုံမွားသံသယမ်ား ျဖင့္ ငုိက္ျမည္းေတြေဝးျခင္း မရွိေသာ အေမာဟတရားတုိ႔သည္ စိတ္၊ေစတသိတ္တရားတုိ႔အားအလုိသုိ႔လုိက္၍ျဖစ္ေစျခင္းျဖင္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ေဟတုပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂။အာရမၼဏပစၥေယာ=အာရုံေျခာက္ပါးျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား ေတာင္ေဝွးသည္ မသန္မစြမ္းသူတုိ႔အားအလုိရွိရာသုိ႔ ေရာက္ေစ၍အေထာက္အကူေပးသကဲ့သုိ႔ အဆင္း(ရူပါရုံ)၊ အသံ(သဒၶါရုံ)၊အန႔ံ(ဂႏၶာရုံ)၊အရသာ(ရသာရုံ)၊အေတြ႔ အထိ(ေဖာ႒ဗၺာရုံ)၊စိတ္ခံစားမွဳ(ဓမၼာရုံ) ဟူေသာအာရုံေျခာက ္ပါးတုိ႔သည္ ကုသုိလ္၊အကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ အက်ဳိးအေၾကာင္းမ်ားျဖင့္ မိမိစိတ္ကုိ အေထာက္အကူျပဳေပး သကဲ့သုိ႔ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အာရမၼဏပစၥည္း တရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၃။အဓိပတိပစၥေယာ=အၾကီးအမွဴးျဖစ္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာ တရား စၾကဝေတးမင္းသည္ ျပဳိင္ရဲသူ၊ျပိဳ င္သူမရွိေလာက္ေအာင္ ဇြဲ၊ လုံးလအျပည့္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သကဲ့သုိ႔အလုိဆႏၵအလြန္ျပင ္းျပျခင္းဟူေသာ ဆႏၶာဓိပတိ၊အားထုတ္ျခင္းလုံးလဟူေသာ ဝီရိယာဓိပတိ၊လြန္စြာညြတ္ျခင္း ကုိင္းရွုိင္းျခင္း စိတ္ဓာတ္ျပင္းထန္ျခင္းဟူေသာ စိတၱာဓိပတိ၊အသိဥ ာဏ္ပညာျဖင့္ အသင့္ဆင္ျခင္ျခင္းဟူေသာ ဝီမံသာဓိပတိဟူေသာ အဓိပတိ တရားမ်ားသည္ အားေကာင္းရာသုိ႔လုိက္၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အဓိပတိပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၄။အနႏၱရပစၥေယာ=အျခားမဲ့တဆက္တည္းအၾကားမရွိျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား စၾကာဝေတးမင္းနတ္ရြာစံျခင္း(ေသျခင္း)သည္ အၾကီးဆုံးသား ရတနာအား အလုိလုိ မင္း(ဘုရင္)ျဖစ္ေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ရုပ္ဝတၳဳကုိ ျမင္သည္ႏွင့္ အသိစိတ္သည္ အာရုံတြင္ တဆက္တည္းျဖစ္ျခင္း၊ေနာက္ေနာက္ စိတ္အစဥ္ေတြ ဆက္တုိက္ျဖစ္ရန္အတြက္ ေရွ့ေရွ့စိတ္ အစဥ္ေတြပ်က္ပ်က္ေပး၍ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အနႏၱရပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၅။သမနႏၱရပစၥေယာ=ေကာင္းစြာ(အျခားမဲ့)တဆက္တည္း အၾကားမရွိ အတားအဆီးမရွိ၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ စၾကာဝေတးမင္းေတာထြက္၍ရဟန္းျပဳျခင္းသည္ အၾကီးဆုံးေသာ သားရတနာအားတဆက္တည္းအၾကားမရ ိေကာင္းစြာ မင္း(ဘုရင္)ျဖစ္ေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ ျမင္စိတ္ သိစိတ္ ေကာင္းလ်ွင္ေကာင္းသည္ဟုဝန္ခံျခင္း၊ မေကာင္းလ်ွင္ မေကာင္းဟု ဝန္ခံျခင္းတုိ႔သည္ စိတ္မ်ား ဆက္ကာဆက္ကာ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ အျခားမရွိ ဆက္၍ျဖစ္ျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ သမနႏၱရ ပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၆။သဟဇာတပစၥေယာ=တျပဳိင္နက္ အတူတကြျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ဆီမီးသည္ ညွိထြန္းသည္ႏွင္ တျပဳိင္နက္ အလင္းေရာင္ႏွင့္အတူတကြ ျဖစ္ေပၚေစသကဲ့သုိ႔ ခံစားမွဳေဝဒနာ ျဖစ္သည္ႏွင့္တျပိဳင္နက္ မွတ္သားမွဳသညာ၊ျ ပဳျပျခင္းသခၤါရ၊အသိရွိမွဳ ဝိဥာဏ္ဟူေသာ နမ္ခႏၶာေလးပါးတုိ႔ကုိ တစ္ေပါင္းတည္းအတူတကြ ျဖစ္ေစျခင္းျဖင့္ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ သဟဇာတ ပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၇။အညမညပစၥေယာ=အခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္မွီ၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား သစ္သားသုံးေခ်ာင္းသည္ မလဲမျပဳိရေအာင္ ခုိင္ျမဲစြာ တစ္ေခ်ာင္းႏွင့္တစ္ေခ်ာင္း အမွီျပဳသကဲ့သုိ႔သိမွဳ၊ခံစားမွဳဟူေသာ ရုပ္တရား၊နာမ္တရားတုိ႔သည္လည္းအခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အညမညပစၥည္းတရားက ုိေဟာေတာ္မူသည္။
၈။နိႆယပစၥေယာ=မွီရာတည္ရာျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသ ာတရား။ ေနာက္ျဖစ္ေပၚလာေသာ သစ္ပင္စသည္တုိ႔ကုိမွီ၍ ျဖစ္ထြန္းရန္အတြက္ ေျမၾကီးသည္ ပထမဆုံးအရင္ ေထာက္ပံ့ေပး၍ရပ္တည္ရာျဖစ္ေစသကဲ့သုိ႔ ရုပ္တရားသည္ အာဟာရကုိမွီ၍ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ နိႆယပစၥည္းတရားက ုိေဟာေတာ္မူသည္။ ၉။ဥပနိႆယပစၥေယာ=အားၾကီးေသာ မွီရာအေၾကာင္းျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ မုိးတြင္းအခါရြာေသာမုိးၾကီးသည္ ထုိမုိးကုိ အမွီျပဳကုန္ေသာ သစ္ပင္ သတၱဝါ၊လယ္ယာေျမ၊ေတာ၊ေတာင္အစရွိသည္တုိ႔ အားေကာင္းလာေအာင္ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သို႔လည္းေကာင္း၊သ ဒၶါတရားကုိ အေျခခံ၍အမွီျပဳကုန္ေသာ ပုဂၢဳိလ္တုိ႔သည္ ဥပုသ္သီလေစာင့္ထိန္းျခင္း၊သမထ၊ဝိပႆနာ၊ဘာဝနာမ်ား အားထုတ္ျခင္းေၾကာင့္ မဂ္တရား၊ဖုိလ္တရားမ်ားႏွင့္ နိဗၺာန္ေရာက္ေအာင္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ကံ၊စိတ္၊ ဥတု၊အာဟာရဟူေသာ အေၾကာင္းတရားတုိ႔သည္ အားၾကီးေသာ မွီရာျဖစ္၍ပုဂၢဳိလ္သတၱဝါတုိ႔အား ခ်မ္းသာေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဥပနိႆယပစၥည္းတရာ းကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၀။ပုေရဇာတပစၥေယာ=ေရွ့၌ျဖစ္ႏွင့္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာ တရား။ ကမာၻဦး၌ပထမဆုံး အရင္ျဖစ္ႏွင့္ေသာ ေန၊လတုိ႔သည္ ေနာက္မွျဖစ္သည့္ သတၱဝါအေပါင္းတုိ႔အားအလင္းေရာင္ေပး၍ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊မိဘတုိင္းသည္ သားသမီးမ်ားထက္ အရင္ျဖစ္ႏွင့္၍ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သ ုိ႔လည္းေကာင္း၊ေရွ့မွျဖစ္ႏွင့္ေသာ လ်ွာသည္ အရသာအား ေနာက္မွျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ပုေရဇာတပစၥည္းတရ ားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၁။ပစာၦဇာတပစၥေယာ=ေနာက္မွျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသ ာတရား။ သားေကာင္း၊သမီးေကာင္းမ်ားသည္ ဥစၥာပညာ ျပည့္စုံ၍ မိဘတုိ႔အား ေနာက္မွျပန္၍ လုပ္ေက်ြးေစာင့္ေရွာက္ျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊အရွင္ဗာကုလ ရဟႏၱာမေထရ္ အေလာင္းေတာ္သည္ ေမြးျပီးစ နုိ႔စုိ႔အရြယ္တြင္ သမုဒၵရာအလယ္၌ ေရထဲသုိ႔ က်သြားရာ ေရနစ္၍ မေသခဲ့ပါ။ ထုိ႔သုိ႔မေသျခင္းသည္ ေနာင္အခါရဟႏာၱျဖစ္မည့္ သတၱိက အရွင္ဗာကုလမေထရ္အားမေသေစရန္ အက်ဳိးျပဳသကဲ့သု ိ႔လည္းေကာင္း၊ရုပ္တရားေတြ လန္းဆန္းတည္တံ့ ေနေအာင္ စိတ္တရားမ်ားကထက္သန္မွဳအျပည့္ျဖင့္ ေနာက္မွေန၍ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ပစာၦဇာတပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၂။အာေသဝနပစၥေယာ=အဖန္တလဲလဲ မွီဝဲအပ္ ထုံမႊမ္းအပ္သည့္ျဖစ္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ ေရွးေရွး၌ပန္းေပါင္းစုံတုိ႔ျဖင့္ စီမံေရာျပြမ္းထားေသာ နံ႔သာအား အေမႊးနံ႔ အလြန္တုိးပြား ခုိင္ျမဲေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သ ုိ႔လည္းေကာင္း၊ေရွးေရွးက သင္ယူတတ္ေျမာက္ထားခဲ့သည့္ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားသည္ ေနာက္ေနာင္မွ သင္ယူရသည့္ စာေပးက်မ္းဂန္တုိ႔ကုိ ေလ့လာမွတ္သားျခင္းငွာ ေထာက္ပ့ံကာ အေျခခံအတြက္အားေကာင္း၍ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သ ုိ႔လည္းေကာင္း၊ေရွးေရွးက အဖန္ဖန္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္တရားမ်ားသည္ ေနာက္ေနာင္မွ ျပဳလုပ္သည့္ ကုသုိလ္၊အကုသုိလ္တရားမ်ားအတြက္ ေကာင္းက်ဳိး၊မေက ာင္းက်ဳိးတုိ႔ကုိတုိးပြားေစ၍ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အာေသဝနပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၃။ကမၼပစၥေယာ=ျပဳလုပ္စီျခင္းျဖင့္ဗီဇမ်ဳိးေစ့ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ သစ္ပင္အေပါင္းတုိ႔သည္ ေကာင္းစြာျပဳျပင္စီမံအပ္ေသာ မ်ဳိးေစ့၊အညြန္႔၊အေညွာက္၏အမူအရာသုိ႔လုိက္၍ ေကာင္းမေကာင္းေက်းဇူူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ ေကာင္းေသာအမွဳကိစၥကုိ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြတ္သူအား ထုိအတုိင္းပင္ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာမ်ားကုိ ရရွိခံစားျပီး မေကာင္းေသာ အမွဳကိစၥကုိ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြတ္သူအား မေကာင္းေသာ ဒုကၡ၏ဆုိးက်ဳိးမ်ားကုိ ရရွိခံစားရမွာ ျဖစ္ေစသကဲ့သုိ႔ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ကမၼပစၥည္းတရားကု ိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၄။ဝိပါကပစၥေယာ=အက်ဳိးရလာဒ္ျဖစ္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသ ာတရား။ တုိက္ခတ္လာေသာ ေလေျပ၊ေလညွင္း၊ေ လနဳေအးသည္ သစ္ပင္ၾကီးမ်ား၏အရိပ္ေအာက္၌ ေနေသာသူအား ကုိယ္ေရာစိတ္ပါ ခ်မ္းသာေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သ ုိ႔လည္းေကာင္း၊ကုသုိလ္ကံတရားေၾကာင့္ ကုသုိလ္၏အက်ဳိးကုိ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ လူဘုံ၊နတ္ဘုံတုိ႔၌ခံစားရမည့္ အကုသုိလ္ကံတရားေၾကာင့္ အကုသုိလ္၏အက်ဳိးကုိ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ငရဲဘုံ၊တိရိစာၦန္ဘုံတုိ႔၌ ခံစားေစသကဲ့သုိ႔ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဝိပါကပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၅။အာဟာရပစၥေယာ=ေထာက္ပ့ံခုိင္ခ့ံေစတတ္သည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ ေထာက္ကန္ထားေသာ အကူ ေဒါက္တုိင္သစ္သားသည္ အိမ္အုိ၊အိမ္ေဟာင္းအားေလဒဏ္၊မုိးဒဏ္ေၾကာင့္ မလဲမျပဳိေစရန္ ျမဲျမဲခုိင္ခံ့ေ စျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔ ထုိ႔အတူပင္ ဆုံးဆယ့္တစ္ဘုံ၌ ရွိေသာ သတၱဝါအားလုံးမွာ အသက္ဆက္၍ရွင္သန္နုိင္ရန္ အတြက္ ရုပ္အာဟာရ၊နာမ္အ ာဟာရႏွစ္ပါးက ပ့ံပုိးေထာက္ကူေပးျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အာဟာရပစၥည္းတရားကုိ ေဟာေတာ္မူသည္။
၁၆။ဣျႏၵိယပစၥေယာ=အစုိးရသည္ျဖစ္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာ တရား။ တုိင္းျပည္တစ္ျပည္အတြင္း၌ အသီးသီး ဆုိင္ရာကိစၥ တာဝန္မ်ားကုိ ေပးအပ္ျခင္းခံရေသာ မင္း၊မွဴးမတ္တုိ႔သည္ မိမိ၏တာဝန္မ်ားကုိအသီးသီးခြဲေဝ၍ပုိင္ပုိင္နုိင္နုိင္ ေဆာင္ရြတ္သကဲ့သုိ႔ဣေျႏၵ(၂၂)ပါးရွိရာတြင္ စကၡဳေျႏၵဟူေသာ ျမင္သိစိတ္သည္ ျမင္သိစိတ္အားသာ၊ေသာတိေျႏၵဟူေသာ ၾကားသိစိတ္သည္ ၾကားသိစိတ္အားသာ အစုိးရျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဣျႏၵိယပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။ ၁၇။စ်ာနပစၥေယာ=ကပ္၍စူးစူးစုိက္စုိက္ ရွဳ့တတ္သည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ ေတာင္ထိပ္ဖ်ား၊သစ္ပင္ဖ်ားသုိ႔တက္၍ၾကည့္ေသာ သူသည္ အနီးအေဝး အရပ္မ်က္ႏွာတုိ႔ကုိ ထင္ရွားတပ္အပ္ျမင္ျခင္း၊ ထုိျမင္ျခင္း၌ အလုိရွိေသာသူအား ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သ ုိ႔လည္းေကာင္း၊စ်ာန္ငါးပါး၊ကုသုိလ္စ်ာန္စသည္တုိ႔ကုိ စူးစူးစုိက္စုိက္အာရုံျပဳလ်ွင္ အျမင္မွန္တရားမ်ားရကာ ေနာက္ဆုံးနိဗၺာန္ေရာက္သည္အထိ အက်ဳိးျပဳသကဲ့သု ိ႔လည္းေကာင္း၊အဖန္ဖန္သုံးသပ္ျခင္းစေသာ တရားတုိ႔သည္ အတူျဖစ္ဖက္ စိတ္တရား၊ရုပ္တရားတုိ႔အား ထင္ရွားစြာ ေအာင္ျမင္မွဳကုိ ျဖစ္ေစျခင္းျဖင့္ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ စ်ာနပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၈။မဂၢပစၥေယာ=က်ြတ္လြတ္ထြက္ေျမာက္ေသာ နည္းလမ္းျဖစ္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား ဤမွာဖက္ကမ္းစပ္မွဟုိမွာကမ္းစပ္သုိ႔ကူးေျပာင္းသြားေသာ ေဖာင္၊ကူတုိ႔သမားသည္ ဤမွာဘက္ကမ္းစပ္မွ လြတ္ေျမာက္သြားသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊သမၼာဒိ႒ိ(ေကာ င္းစြာသိျမင္ျခင္း)။သမၼာသကၤပၸ(ေကာင္းစြာၾကံျခင္း)၊ သမၼာဝါစာ(ေကာင္းစြာေျပာဆုိျခင္း)၊သမၼာကမၼႏၱ(ေကာ င္းစြာလုပ္ေဆာင္ျခင္း)၊သမၼာအာဇီဝ(ေကာင္းစြာအသက္ ေမြးျခင္း)သမၼဝါယမ(ေကာင္းစြာအားထုတ္ျခင္း)၊သမၼာ သတိ(ေကာင္းစြာေအာက္ေမ့သတိရွိျခင္း)၊သမၼာသမာဓိ (ေကာင္းစြာတည္ၾကည္ျခင္း)ဟူေသာ ကုသုိလ္မဂၢင္တရာ း(၈)ပါးတုိ႔သည္ေကာင္းသည့္ အရာဝတၳဳမွန္သမ်ွကုိ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ ေခၚငင္သည္၏ အျဖစ္ေၾကာင့္ ကုသုိလ္တရားမ်ားျဖစ္ပြားျပီးသံသရာဝဋ္ဆင္းရဲမွ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ဟုိမွာဘက္ကမ္းရွိခ်မ္းသာစစ္ ခ်မ္းသာမွန္ လွမ္းေရာက္နုိင္သကဲ့သုိ႔ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ မဂၢပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၁၉။သမၸယုတၱပစၥေယာ=အတူတကြယွဥ္ျပီး ေရာစပ္ေနသည္ျဖစ္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ ႏွင္းဆီ၊ေထာပတ္၊ပ်ားရည္၊သကာရည္၊(နုိ႔ရည္)ဟူေသာ စတုမဓူသည္ အရသာေလးမ်ဳိးကုိ တစ္ခုစီခြဲျခား၍မရေအာင္ ေရာစပ္ျခင္းျဖင့္စိတ္၊ဖႆ၊ေဝဒနာ၊သညာဟူေသာ ခံစားမွဳ၊ မွတ္သားမွဳစေသာ နာမ္တရားမ်ားသည္ အာရုံတစ္ခုကုိ ခံစားလ်ွင္ အတူတူယွဥ္ျပီး တစ္ျပဳိင္နက္တည္းျဖစ္ၾကကာ တစ္ခုစီခြဲျခား၍မရနုိင္ေအာင္ ေရာေႏွာေပါင္းစပ္ျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ သမၸယုတၱပစၥည္းတရားကုိ ေဟာေတာ္မူသည္။
၂၀။ဝိပယုတၱပစၥေယာ=အတူတကြ မေရာစပ္ မယွဥ္စပ္သည္ျဖစ္၍ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ ခ်ဳိ၊ခ်ဥ္၊စပ္၊ဖန္၊ခါးဟူေသာ ေျခာက္ပါးေသာ အရသာသည္ ေရာထားေသာ္လည္းအခ်င္းခ်င္းမႏွီးမေႏွာ မေရာမျပြမ္းေသာအားျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ေ နမင္းသည္ သမုဒၵရာႏွင့္မေရာမစပ္ေသာ္လည္း မုိးရြာျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔မ်က္စိ၊နား၊ႏွာေခါင္း၊လ်ွာ၊ကုိယ္၊ ႏွလုံးအိမ္ဟူေသာ ရုပ္တရားတုိ႔သည္ နာမ္တရားမ်ားႏွင့္ မေရာစပ္ဘဲ တစ္မ်ဳိးစီသာ အာရုံျပဳျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဝိပၸယုတၱပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂၁။အတၳိပစၥေယာ=ပစၥဳပၸန္၌ထင္ရွားစြာရွိဆဲျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ ျမင္းမုိရ္ေတာင္မင္းသည္ မိမိထင္ရွားရွိခုိက္ မိမိကုိ အမွီျပဳေနေသာ ျမက္၊သစ္ပင္စသည္ တုိ႔အားျပန္႔ပြားေစျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊အစားအေသာက္အာဟာရေ တြ ဗုိက္ျပည့္ဝေအာင္သုံးေဆာင္ျခင္းသည္ ေလာေလာလတ္လတ္ ထင္ရွားရွိဆဲ ခႏၶာကုိယ္ကုိတည္ တံ့တုိးပြားေအာင္အက်ဳိးျပဳေစသကဲ့သုိ႔ ေျမ၊ေရ၊မီး၊ေလ ဟူေသာမဟာဘုတ္တရားတုိ႔သည္ ထုိတရားကုိ ခ်ယ္လွယ္ေသာ ရုပ္တရားတုိ႔အား ထင္ရွားရွိခုိက္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အတၳိပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂၂။နတၳိပစၥေယာ=မရွိသည္ျဖစ္၍ မရွိမွ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသ ာတရား။ ဆီမီးျငိမ္းသြားျခင္းသည္ အမုိက္အေမွာင္ကုိရျခင္းငွာ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ညအခါကုန္လြန္သြား ျခင္းသည္ ေန႔အခါ ေရာက္ဖုိ႔ရန္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သ ုိ႔လည္းေကာင္း၊ေရွးေရွးစိတ္တုိ႔ခ်ဳပ္ျငိမ္း၍မရွိျခင္းသည္ ေနာက္ေနာက္စိတ္ျဖစ္ဖုိ႔ရန္အတြက္ မရွိေသာအျဖစ္ျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ နတၳိပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂၃။ဝိဂတပစၥေယာ=ကင္းမဲ့ခ်ဳပ္ေပ်ာက္သည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသာတရား။ ေနမင္းအေရာင္ ကြယ္ေပ်ာက္သြားျခင္းသည္ လမင္း၏ အေရာင္ကုိ ထြန္းလင္းေစသကဲ့သုိ႔ ေလာဘ၊ေဒါသ၊ေမာဟ၊ တရားမ်ား ကင္းေပ်ာက္သြားလ်ွင္ အမွားႏွင့္အမွန္ ကုိခြဲျခားသိေစျခင္းျဖင့္ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ ဝိဂတပစၥည္းတရားက ုိေဟာေတာ္မူသည္။
၂၄။အဝိဂတပစၥေယာ=မကင္းသည္ျဖစ္၍ ေက်းဇူးျပဳတတ္ေသ ာတရား။ မဟာသမုဒၵရာေရသည္ မိမိကုိမွီကုန္ေသာငါး၊လိပ္တုိ႔ႏွင့္မကင္း၊ မကြာခင္ ခ်မ္းသာေစျခင္းျဖင့္ ေက်းဇူးျပဳသကဲ့သ ုိ႔အာဟာရသည္ ဥပါဒ္၊ဌီ၊ဘင္ဟူေသာ လကၡဏာငယ္သုံးခ်က ္ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ခါနီးထိ အသက္ရွင္စဥ္ ကာလ၌သာ ေက်းဇူးျပဳျခင္းငွာ အဝိဂတပစၥည္းတရားကုိေဟာေတာ္မူသည္။ အားလုံးကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါးက်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။
ကုိးကား။။
ေဒါက္တာအရွင္ေကာဝိဒစာရ(ပ႒ာန္းစာအုပ္)မွ ေကာက္ႏွုတ္ေရးသားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္ အိႏၵိယနုိင္ငံ)
