ပါဏာတိပါတ အဂၤါ ၅-ပါး။ -သတ္မႈကံေျမာက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အေၾကာင္းငါးပါး၊ ၎င္းအဂၤါ ၅-ပါးတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုက ထိုသိကၡာပုဒ္ ပ်က္၏။
(၁) ပါဏ- သက္ရွိသတၱ၀ါျဖစ္ျခင္း၊
(၂) ပါဏသညိတ-သက္ရွိသတၱ၀ါဟု မွတ္သိျခင္း၊
(၃) ဃာတ စိတၱ- သတ္လိုေသာစိတ္ရွိျခင္း၊
(၄) ဥပကၠမ-လံု႔လၪပျခင္း၊
(၅) မရဏ-ထိုလံု႔လေၾကာင့္ ေသျခင္း။
ပါဏာတိပါတ၏ ပေယာဂမ်ိဳး ၈-ပါး။ ။ပါဏာတိပါတကံ ျဖစ္ႏိုင္ ျခင္း၏ အေၾကာင္း တရားမ်ိဳး ရွစ္ပါး၊ ပါရာဇိကဏ္ အ႒ကထာမွ။
(၁) ဥဒိႆ ပေယာဂ- သတၱ၀ါကိုရည္မွတ္၍ သတ္ျဖတ္ ထိုးခုတ္ျခင္း၊
(၂) အႏုဒၵိႆ ပေယာဂ-သတၱ၀ါတစံုတခုကို ရည္မွတ္ျခင္းမရွိဘဲ ဘာေကာင္ေသေသဟု ပစ္ခတ္ ထိုးခုတ္လိုက္ျခင္းမ်ိဳး၊
(၃) သာဟတၳိက ပေယာဂ-ကိုယ္တိုင္ သတ္ပုတ္ ထိုးခုတ္ျခင္း၊
(၄) အာဏတၱိက ပေယာဂ- သူတပါးကို ေစခိုင္းျခင္း၊
(၅) နိႆဂၢိယ ပေယာဂ-အေ၀း၌ေနေသာ သတၱ၀ါကို ျမႇား လွံ ေသနတ္ စသည္ျဖင့္ ပစ္ခတ္ျခင္း၊
(၆) ထာ၀ရ ပေယာဂ- အျမဲတည္ေန၍ ေသေစႏိုင္သည့္ တြင္းတူးထားျခင္းç ေဆး၀ါး အစီအရင္ ထားျခင္း စသည့္ အရာမ်ိဳး၊
(၇) ၀ိဇၨာမယ ပေယာဂ- ဓာတ္႐ိုက္ ဓာတ္ဆင္ ဂါထာမႏၲရား စေသာ အစီ အရင္တို႔ျဖင့္ ေသေအာင္လုပ္ျခင္း၊ (၈) ဣဒၶိမယ ပေယာဂ- မိမိ ကမၼဇိဒၶိ တန္ခိုးျဖင့္ သတၱ၀ါတို႔ကို ေသေစျခင္း။
ပါဏာတိပါတကံ၏ မေကာင္းက်ိဳး ၂၃-မ်ိဳး။ ။ပါဏာတိပါတ္ သူ႔သက္သတ္သူတို႔ ခံစားေတြ႔ၾကံဳ ရေသာ မေကာင္းက်ိဳးမ်ားသည္ ပိဋကပါဠိေတာ္တို႔၌ သခ်ၤာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖင့္ လာရွိ ေသာ္လည္း ဤ၌ အလံုးစံုပါ၀င္သည့္ ခုဒၵကပါဌ အ႒ ကထာ လာ သခ်ၤာ ၂၃-ပါးကို ဆိုေလသည္၊ သိလြယ္ႏိုင္ရန္ ျမန္မာ ဘာသာ သက္သက္ျဖင့္ ျပလိုက္၏။
(၁) ကိုယ္အဂၤါခ်ိဳ႔တဲ့ျခင္း၊
(၂) လံုးရပ္ေနထား အခ်ိဳးအစား မက်ျခင္း၊
(၃) ႏံုေႏွးေလးဖင့္ျခင္း၊
(၄) ေျခç လက္ç ဖ၀ါးçမညီျခင္း၊
(၅) မလွပ မတင့္တယ္ျခင္း၊
(၆) အေရ အဆင္း မေျပာင္၀င္းျခင္း၊
(၇) အသားအေရၾကမ္းတန္းျခင္း၊
(၈) ေၾကာက္ရြံ႕တတ္ျခင္း၊
(၉) ခြန္အားဗလ မရွိျခင္း၊
(၁၀) စကားေျပျပစ္စြာ မေျပာတတ္ျခင္း၊
(၁၁) ခ်စ္ခင္သူ မရွိျခင္း၊
(၁၂) မိမိပရိသတ္ အၾကိမ္ၾကိမ္ ပ်က္စီးျခင္း၊
(၁၃) ထိတ္လန္႔တတ္ျခင္း၊
(၁၄) လက္နက္ အဆိပ္ေဘး သင့္တတ္ျခင္း၊
(၁၅) သူမ်ား ပေယာဂေၾကာင့္ေသရျခင္း၊
(၁၆) ေတြေ၀မိုက္မဲျခင္း၊
(၁၇) ေျခြရံပရိသတ္ နည္းပါးျခင္း၊
(၁၈) ရြံ႕စရာေကာင္းေသာ႐ုပ္အဆင္းရွိျခင္း၊
(၁၉) ကုန္းေကာ့ေသာ ကိုယ္ရွိျခင္း၊
(၂၀) ေၾကာင့္ၾက စိုးရိမ္မႈမ်ားျခင္း၊
(၂၁) ေဘးရန္ မ်ားျခင္း၊
(၂၂) ခ်စ္ခင္ေသာ သားသမီးတို႔ႏွင့္ ေကြကြင္းရျခင္း၊
(၂၃) အသက္တိုျခင္း။
အဒိႏၷာဒါနာ အဂၤါ ၅-ပါး။ ။ ခိုးမႈကံေျမာက္အဂၤါ ၅-ပါး။
(၁) ပရသႏၲက - သူတစ္ပါးဥစၥာျဖစ္ျခင္း၊
(၂) တထာသညာ - သူတစ္ပါးဥစၥာဟုမွတ္ထင္ျခင္း၊
(၃) ေထယ်စိတၱ - ခိုးလိုေသာစိတ္ရွိျခင္း၊
(၄) ဥပကၠမ - ခိုးရန္လံု႔လျပဳျခင္း၊
(၅) ေတနဟာရ - ထိုလံု႔လျဖင့္ ခိုးျခင္း။
ခိုးျခင္း ၂၅-ပါး။ ။ ပါရာဇိကဏ္ ပါဠိေတာ္ ၆၅။ ႒။ ပ-အုပ္။ ၂၆၃- ၃၃၀- ၃၃၁- ၃၃၂ တို႔၌ အက်ယ္႐ႈ။ ရဟန္း ေတာ္မ်ား အတြက္ ပါရာဇိကဥပေဒပုဒ္မ ၂၊ အဒိႏၷာဒါန္ သိကၡာပုဒ္၏ အေသးစိတ္ ရွင္းလင္းခ်က္ ၂၅-ပါး။
(၁) နာနာဘ႑ ပဥၥကေခၚ ပိုင္ရွင္မေပးေသာ သက္ရွိသက္မဲ့ ပစၥည္းဘ႑ာ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို ေအာက္ပါနည္း ငါးပါးျဖင့္ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး။
(က) အာဒိနယ- ေက်ာင္း အိမ္ ေျမ ျခံစသည္တို႔ကို လိမ္ညာေသာနည္းျဖင့္ တရားဆင္ကာ စြဲဆိုခိုးယူျခင္း မ်ိဳး၊ ပိုင္ရွင္က စိတ္ေလ်ာ့ ၀န္ခ် လိုက္လွ်င္ ပါရာဇိက၊
(ခ) ဟရဏ-သည္ပိုးထမ္းေဆာင္လာေသာ သူ႔ပစၥည္းကို ကိုယ့္ဥစၥာ ျဖစ္ေအာင္ ေျပာဆို စြပ္စြဲ၍ ထမ္းေဆာင္ လာေသာ သူ၏ ကိုယ္ေပၚမွ က်ေစလ်က္ ခိုးယူ ျခင္းမ်ိဳး၊ သူ႔ကိုယ္ ေပၚမွ ခ်လိုက္သည္ႏွင့္ ပါရာဇိက၊
(ဂ) အ၀ဟရဏ-သူတစ္ပါးေခတၱအပ္ႏွံထားေသာ သူပိုင္ဥစၥာဘ႑ာကို မအပ္ပါဟူ၍လည္းေကာင္း ငါ့ဥစၥာ ျဖစ္သည္ ငါ့ဟာ ျပန္မေပးႏိုင္ေတာ့ဘူးဟုလည္းေကာင္း၊ လိမ္ညာ ေျပာဆိုလ်က္ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး၊ ပိုင္ရွင္ စိတ္ေလွ်ာ့ ၀န္ခ်သည္ႏွင့္ ပါရာဇိက၊
(ဃ) ဣရိယာပထ၀ိေကာပန- ထမ္းပိုးေဆာင္ရြက္ လာ ေသာ သူတစ္ပါး ဥစၥာကို ထမ္းေဆာင္ လာသူ ႏွင့္တကြ ထမ္းလာသည့္ ဥစၥာ ကိုပါ ခိုးယူ အံ့ေသာ အႀကံျဖင့္ ပစၥည္းေရာ လူပါ ခုိးယူျခင္းမ်ိဳး၊ ပိုင္ရွင္ စိတ္ေလွ်ာ့ၿပီး ဒုတိယ ေျခလွမ္းၾကြ သည္ႏွင့္ ပါရာဇိက၊
(င) ဌာနာစ၀န- သူခ်ထားေသာ ပစၥည္းဥစၥာကို ခုိးယူ လိုစိတ္ျဖင့္ မူလေနရာမွ ေရြ႕ေအာင္ ၾကြေအာင္လုပ္ျခင္း မ်ိဳး၊ ေရြ႕သည္ ၾကြသည္ႏွင့္ ပါရာဇိက က်ေတာ့၏၊ နာနာဘ႑ပဥၥကၿပီး၏။
(၂) ဧကဘ႑ ပဥၥက- ဤ၌ သက္ရွိ သ၀ိညာဏကျဖစ္ေသာ ဘ႑ာကိုသာ ယူရသည္၊ ခိုးယူျခင္းနည္း ငါးပါးမွာ နာနာဘ႑ပဥၥကအတိုင္း အာဒိနယ ဟရဏ အ၀ဟရဏ ဣရိယာပထ ၀ိေကာပန ဌာနာစ၀န နည္းတို႔ျဖင့္ အတူတူပင္မွတ္ေလ၊ ဧကဘ႑ ပဥၥကၿပီး၏။
(၃) သာဟတၳိက ပဥၥက- ဤ၌ သက္မဲ့ျဖစ္ေသာ အ၀ိညာဏကပစၥည္းကို ပိုင္ရွင္မေပးပဲ ေအာက္ပါငါးနည္း ျဖင့္ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး။
(က) သာဟတၳိက မိမိကိုယ္တိုင္ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ခုိးယူျခင္းမ်ိဳး။
(ခ) အာဏတၳိက-ဤသူ၏ဘ႑ာကို သြားခိုးေခ်ဟုေစခိုင္းျခင္းမ်ိဳး၊
(ဂ) နိႆဂၢိယ- ကင္းခြန္ အေကာက္ေတာ္စသည္ မေပးရေအာင္ ဤဖက္နယ္ျခားမွ ထိုဖက္နယ္ေျမသို႔ က်ေအာင္ ပစၥည္းဥစၥာကို ပစ္သြင္း၍ သို႔မဟုတ္ တစ္နည္း နည္းျဖင့္ ႀကံဆ၍ ခိုးယူသြားျခင္းမ်ိဳး၊
(ဃ) အတၳ သာဓက- ထိုသူ၏ဘ႑ာကို အခြင့္သာတဲ့အခါ စြမ္းႏိုင္တဲ့ အခါကို ေစာင့္ၿပီး ခိုးယူ လိုက္ရ မည္ဟု ေစခုိင္း ထားလ်က္ ခိုးယူ ေစျခင္းမ်ိဳး၊
(င) ဓုရ နိေကၡပတရား၌စြဲ၍ယူျခင္း လိမ္ညာလွည့္ပတ္၍ယူျခင္း၌ ဥစၥာပိုင္ရွင္က ငါေတာ့႐ႈံးပါၿပီ၊ ငါ့ဥစၥာေတာ့မရေတာ့ ပါဘူးဟု ၀န္ခ်လိုက္ျခင္းမ်ိဳး၊ သာဟတၳိက ပဥၥက ၿပီး၏။
(၄) ပုဗၺ ပေယာဂ ပဥၥက- အရွင္မေပးေသာ ပစၥည္းဘ႑ာကို ေအာက္ပါနည္း ငါးမ်ိဳးျဖင့္ ခိုးယူျခင္း။
(က) ပုဗၺ ပေယာဂ- ၎င္းခိုးနည္းကား အာဏတၳိကႏွင့္ သေဘာတူျဖစ္၏၊
(ခ) သဟပေယာဂ-လယ္ေျမ ျခံေျမစသည္ကို နယ္ျခား မွတ္တိုင္ငုတ္ စသည္ကို ႏုတ္၍ ေရႊ႕ေျပာင္း စိုက္ႏွက္ ခိုးယူျခင္း၊
(ဂ) သံ၀ိဓါ ၀ဟာရ- အခ်င္းခ်င္း စုေပါင္းတိုင္ပင္၍ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး၊ တိုင္ပင္စဥ္ အခါက သေဘာတူ ပါသူသည္ ခုိးရာ၌ ပါပါ မပါပါ ပါရာဇိက၊
(ဃ) သေကၤတ ကမၼ- အခ်ိန္ကာလ နာရီအပိုင္းအျခား မွတ္သား ခ်ိန္းခ်က္ လ်က္ ဤမည္ေသာ ဘ႑ာကို ခိုးယူေတာ့ဟု ခိုးခိုင္း ျခင္းမ်ိဳး၊ သူေပးေသာ အခ်ိန္ႏွင့္ ပစၥည္း အတိုင္း ခိုးယူေသာ္ ပါရာဇိက၊
(င) နိမိတၱကမၼ- မ်က္စိမွိတ္ျခင္း၊ လက္ေျမႇာက္ျခင္းစေသာ အမွတ္ နိမိတ္ သညာ တစ္ခုခု ထား၍ ခိုးခိုင္းျခင္း မ်ိဳး၊ နိမိတ္ ျပဳလိုက္ သည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ခိုးျငားအံ့ နိမိတ္ ျပသူ ပါရာဇိက၊ ပုဗၺပေယာဂပဥၥက ၿပီး၏။
(၅) ေထယ်ာ ၀ဟာရ ပဥၥက- ပိုင္ရွင္မေပးေသာ ပစၥည္းဘ႑ာကို ေအာက္ပါ နည္း ငါးမ်ိဳးျဖင့္ ခိုးယူ ျခင္းမ်ိဳး။ (က) ေထယ်ာ ၀ဟာရ- နံရံစသည္ ေဖါက္ထြင္း ဖြင့္ျဖဲ၍ ခိုးျခင္း၊ ေတာင္းတင္း ခိ်န္ အေလးစသည္တို႔ကို စဥ္းလဲ ေကာက္က်စ္၍ ခိုးယူ ျခင္းမ်ိဳး၊
(ခ) ပသယွာ၀ဟာရ- ႏိုင္ထက္ စီးနင္း ျပဳ၍ ယူျခင္း၊ ဓါးျပတိုက္ ယူျခင္း၊ ပုန္ကန္ ထၾကြ၍ ယူျခင္း၊ မင္းစိုးရာဇာ တို႔သည္ ရသင့္ေသာ အခြင့္ထက္ အာဏာ ျပ၍ ပိုမို ေကာက္ခံ ျခင္းမ်ိဳး၊
(ဂ) ပရိကပၸါ၀ဟာရ- ဤ၌
၁- ဘ႑ာပရိကပၸေခၚ အထည္အလိပ္ကိုသာ ယူအံ့ဟူႀကံစည္လ်က္ အခန္း တြင္းသို႔ ၀င္သြားၿပီး ေမွာင္ထဲ၌ အထုပ္ႀကီးကိုထမ္းယူလာလ်က္ ၾကည့္ေသာ အခါ အထည္ မဟုတ္ဘဲ ခ်ည္ခင္ ေတြျဖစ္ ေနပါအံ့ ပါရာဇိက မက်၊ အထည္လိပ္ ျဖစ္ေန ပါက ပါရာဇိကက်၏။
၂- ၾသကာသပရိကပၸေခၚအရပ္ျဖင့္ ပိုင္းျခား ႀကံစည္၍ ခိုးျခင္းကား ဤျခံ၀င္း အတြင္း၌ ငါ့ကို ေတြ႕ျမင္ ပါမူ ဤပစၥည္း ဥစၥာကို ဤျခံ၀င္း အတြင္း၌ လွည့္လည္ရင္း ၾကည့္႐ႈရန္ ကိုင္လာ သေယာင္ ေဆာင္၍ ျပန္ေပး လိုက္အံ့၊
အကယ္၍ တစ္စံုတစ္ေယာက္ ႏွင့္မွ မေတြ႕ရပါမူ ခိုးယူ သြားအံ့ ဟူေသာ အႀကံျဖင့္ ခုိးယူျခင္းမ်ိဳး၊ အပိုင္းအျခား လြန္သည္ႏွင့္ ပါရာဇိက၊
(ဃ) ပဋိ စၦႏၷာ၀ဟာရ- ပန္းျခံ ေရခ်ိဳးဆိပ္စသည္တို႔၌ သူတစ္ပါး ခြၽတ္ခ် ထားေသာ ဘ႑ာကို ခိုးလိုစိတ္ႏွင့္ ေနာက္မွ ယူအံ့ဟု ႀကံလ်က္ ေျမမႈန္႔ ျမက္မႈိက္ စသည္တို႔ျဖင့္ ဖံုးအုပ္ထားၿပီး ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး၊
(င) ကုသာ ၀ဟာရ- မဲလိပ္ စာေရးတံစသည္တို႔ကို မိမိသို႔ အေကာင္း ရရန္ ႀကံစည္လ်က္ တစ္စံုတစ္ခုေသာ နည္းပရိယာယ္ျဖင့္ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး၊ ေထယ်ာ ၀ဟာရ ပဥၥကၿပီး၏။
ခိုးျခင္း ပေယာဂမ်ိဳး ၆-ပါး။ ။ (၁) သ ဟတၳိက- ကိုယ္တိုင္ခိုးျခင္း၊ (၂) အာဏတၱိက ေစခိုင္း၍ ခိုးျခင္း၊ (၃) နိသဂၢိက- ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းပစ္လႊင့္ခိုးျခင္း၊ (၄) ထာ၀ရ- တင္းေတာင္း လိမ္ ခ်ိန္လိမ္စသည္ျပဳ၍ခိုးျခင္း၊ (၅) ၀ိဇၨာမယ- အေမ့ အဟန္႔စေသာ အတတ္ပညာျဖင့္ခိုးျခင္း၊ (၆) ဣဒၶိမယ- တန္ခိုးျဖင့္ ခိုးျခင္း။
ခိုးသူၾကီးတို႕ လိုက္နာ ေစာင့္ထိန္းအပ္ေသာ အဂၤါ ၈-ပါး။ ။ဤအဂၤါရွစ္ပါးကို ေစာင့္ထိန္းေသာ ခိုးသား ႀကီးမ်ားသည္ ရက္-လ-ႏွစ္ရွည္- တည္တံ့ႏိုင္သည္၊ ဤအဂၤါရွစ္ပါးႏွင့္ မျပည့္စံုေသာခိုးသား ဓားျပတို့ကား- ရက္-လရွည္မတည္၊ လ်င္ျမန္စြာ ပ်က္စီးတတ္သည္ဟု အဂၤုတၱရပါဠိေတာ္တတိယအုပ္- (၁၅၃)၌ ေဟာေတာ္မူသည္။
(၁) မိမိ၏ ရန္သူမဟုတ္သည့္ အသက္အရြယ္ႀကီးသူç ကေလးသူငယ္ç အက်င့္သီလဂုဏ္ ရွိသူçတို့ကိုရုိက္ႏွက္ ပုတ္ခတ္မႈ မျပျခင္း၊
(၂) ပစၥည္းဥစၥာကို အကုန္မယူျခင္း၊
(၃) မိန္းမကို မသတ္ျခင္း၊
(၄) အမ်ိဳးသမီးတို႔ကို မဖ်က္ဆီးျခင္း၊
(၅) ရွင္ ရဟန္းတို႕ကို မလုရက္ျခင္း၊
(၆) မင္းဘ႑ာတိုက္ကို မလုရက္ျခင္း၊
(၇) ရြာ-နိဂံုးမင္းေနျပည္အနီး၌ မလုရက္ မတိုက္ခိုက္ျခင္း။
သူခိုး ဒါးျပ သူပုန္တို႕၏ မွီခိုအားထားရာၾကီး ၅-ပါး။ ။ လူသားတို႕ၿငိမ္းဧခ်မ္းသာမႈ အတြက္ တိုင္းျပည္ ၿမိဳ႕ရြာ နယ္ပယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ ထိန္းသိမ္းၾကေသာ မင္းစိုးရာဇာတို႕ သိထားရန္။ အဂၤုတၱရ ။ပါ။ ဒု-အုပ္။ ၁၁၃-၌အက်ယ္ရႈပါ။
(၁) အသြားအလာ ခက္သည့္ ေရလယ္ကြၽန္း၊ ေတာင္ၾကားေခ်ာက္ၾကား၊ ရႈိ-ေျမာင္ မညီၫြတ္ေသာ ခရီးခက္အရပ္ကို မွီေနတတ္ၾကသည္၊
(၂) ထူထပ္သည့္ ကိုင္းေတာ က်ဴေတာ၊ ပင္ခ်င္း ယွက္သည့္ ေတာအုပ္ႀကီး စသည့္ အရပ္မ်ိဳး၊
(၃) တစံုတေယာက္က ေဖၚေျပာလွ်င္ မင္းအမတ္ မႈထမ္း ရာထမ္းတို႕က အျပစ္ကို ကာကြယ္ဖံုးအုပ္ ေပးရန္ ၎တို႕ႏွင့္ ႀကိဳတင္၍ အကြၽမ္းတ၀င္ အမွီတံကဲ ျပဳလုပ္ထားျခင္း၊
(၄) မိမိတို႕အျပစ္ကို ေဖၚေျပာထုတ္ဆိုမည့္သူမ်ားအား ႏႈတ္ပိတ္ခ ပစၥည္း ဥစၥာ ေပးကမ္းရန္၊
(၅) မိမိတို႕၏ လွ်ိဳ႕၀ွက္တိုင္ပင္မႈ မေပါက္ၾကား ေစရန္ အထူး လံုၿခံဳေသာ နည္းလမ္း ဥပါယ္တို႕ ျဖစ္၏။
အဒိႏၷဒါန္၊ ျပစ္မ်ိဳးကံ၊ ထည့္ျပန္ ၁၂-ပါး။ ။ သူ႔ဥစၥာကို ခိုး၀ွက္တိုက္ခုိက္သူတို႔ ရရွိခံစားမႈ အျပစ္မ်ိဳး ဆယ့္ႏွစ္ပါး။ (ခုဒၵကပါဌ အ႒ကထာမွ)
(၁) ျမတ္ေသာဥစၥာမ်ိဳး မရရွိျခင္း၊
(၂) ယုတ္ညံ့သည့္ဥစၥာမ်ိဳးကိုသာရရွိျခင္း၊
(၃) ပစၥည္းဥစၥာနည္းပါးျခင္း၊
(၄)အလြန္ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း၊
(၅) မရေသးေသာဥစၥာကိုမရျခင္း၊
(၆) ရရွိၿပီးစည္းစိမ္မ်ား ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးျခင္း၊
(၇) လိုရာဥစၥာကိုမရႏိုင္ျခင္း၊
(၈) ရန္သူမ်ိဳးငါးပါးႏွင့္သာ ဆက္ဆံေတြ႕ၾကံဳရျခင္း၊
(၉) သူတစ္ပါးႏွင့္ဆက္ဆံေသာဥစၥာမ်ိဳးကိုသာရျခင္း၊
(၁၀) မရွိစကားကိုသာၾကားရျခင္း၊
(၁၁) ခ်မ္းသာစြာမေနရျခင္း၊
(၁၂) ေလာကုတၱရာဥစၥာကိုမရႏိုင္ျခင္း။
ကာေမသုမိိစၦာစာရ အဂၤ ၄-ပါး။ ။ ကာမကိစၥ၌ ကံေျမာက္ႏိုင္သည့္အဂၤါေလးပါး။
(၁) အ ဂမနိယ ၀တၳဳ ၂၀-တို႔တြင္ပါ၀င္ျခင္း၊
(၂) က်င့္ျပဳ မွီ၀ဲလိုစိတ္ရွိျခင္း၊
(၃) ရႏိုင္ေသာနည္းျဖင့္ လ႔ံုလလည္းျပဳျခင္း၊
(၄) ျပဳက်င့္ျခင္းကိုလည္း သာယာျခင္း။
ကာေမသုကံံ၊ က်ိဳးျပစ္ဒ္ဒဏ္၊ ထိမိမွန္ ၁၅-ပါး။ ။ သူ႔သားမယား၌ သြားလာ လြန္က်ဴး သူတို႔ ရရွိေသာ မေကာင္းက်ိဳးအျပစ္ဆယ့္ငါးပါးဟူ၏။ ထိုထို က်မ္းစာ တို႔၌ အမ်ိဳးမ်ိဳး လာရွိသည္။
(၁) အပါယ္ ၄-ပါးသို႔လားရျခင္း၊
(၂) မိန္းမ ပ႑ဳက္ျဖစ္ရျခင္း၊
(၃) ရန္သူႏွင့္ေတြ႕ရျခင္း၊
(၄) လူအမ်ား မုန္းျခင္း၊
(၅) စား ၀တ္ အိပ္ယာရခဲျခင္း၊
(၆) ဆင္းဆင္းရဲရဲ အိပ္ရ ႏိုးရျခင္း၊
(၇) အမ်က္ေဒါသႀကီးျခင္း၊
(၈) ေလာကုတၱရာတရား မရရွိႏိုင္ျခင္း၊
(၉) စည္းစိမ္ဥစၥာ ပ်က္ျပဳန္းရျခင္း၊
(၁၀) ယံုၾကည္မႈ ကင္းမဲ့ခံရျခင္း၊
(၁၁) ေဘးေတြ႕ရျခင္း၊
(၁၂) ယံုမွားသံသယမ်ားျခင္း၊
(၁၃) ခ်စ္သူတို႔ႏွင့္ ခြဲေနရျခင္း၊
(၁၄) အသက္တိုျခင္း၊
(၁၅) ဆင္းရဲႀကီးစြာေတြ႕ရျခင္း။
အုပ္ထိန္းသူ ရွိေသာ မိန္းမ ၂၀။ ။ အုပ္ထိန္းျခင္းရွိသျဖင့္ ေယာက္်ားတို႔ မသြားလာ အပ္ေသာ မိန္းမ ၂၀-ဟူလို။
(၁) မာတု ရကၡိတ- အမိအုပ္ထိန္းေသာ မိန္းမ၊
(၂) ပိတု ရကိၡတ- အဘအုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၃) မာတာပိတု ရကိၡတ- မိဘ ၂-ပါးအုပ္ထိန္းေသာ မိန္းမ၊
(၄) ဘာတုရကိၡတ- ေမာင္ႀကီးေမာင္ငယ္ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၅) ဘဂိနိ ရကိၡတ- အစ္မႀကီး အစ္မငယ္အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၆) Óတိ ရကိၡတ- ေဆြမ်ိဳးအုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၇) ေဂါတၱရကိၡတ- အႏြယ္တူ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၈) ဓမၼရကိၡတ- သီတင္းသံုးေဖၚေစာင့္ေရွာက္အုပ္ထိန္းေသမိန္းမ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ၎ ၈-ေယာက္ေသာမိန္းမတို႔ကား သူတို႔မွာ ကံမထိုက္၊ သြားလာ လြန္က်ဴးသူ ေယာက္်ားမ်ား မွာသာ ကံထိုက္သည္ ဟူ၏။
(၉) သာရကၡာ- ထိမ္းျမားေၾကာင္းလမ္းၿပီးသူ ]လက္ထပ္ၿပီးသူ} လင္အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၁၀) သ ပရိဒ႑ာ- မင္းတို႔ေကာက္ယူရန္သတ္မွတ္လ်က္ ဒဏ္ထားၿပီးလွ်င္ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
မယားေျမာက္ေၾကာင္း ဆယ္ပါး
(၁၁) ဓနကၠီတာ- ဥစၥာျဖင့္၀ယ္ယူလ်က္ မယားအျဖစ္ထားေသာမိန္းမ၊
(၁၂) ဆႏၵ ၀ါသိနီသေဘာတူအလိုတူ၍ ညားေနေသာမိန္းမ၊
(၁၃) ေဘာဂ ၀ါသိနီ- စည္းစိမ္ေပး၍ ေပါင္းေဖၚေသာမိန္းမ၊
(၁၄) ပဋ၀ါသိနီ- ပုဆိုးေပး၍ ပုဆိုး တန္းတင္ ျပဳ၍ ေနေသာ မိန္းမ၊
(၁၅) ၾသဒ ပတၱကိနီေရခြက္၌ လက္ဆံုခ်၍မိဘႏွစ္ပါး ထိန္းျမားေပးေသာမိန္းမ၊
(၁၆) ၾသဘဋ စုမၺဋာ- ေခါင္းခုကိုခ်၍ လင္မယားအျဖစ္ေနေသာ မိန္းမ၊
(၁၇) ဒါသီ စ ဘရိယာ စ- ကြၽန္လည္းျဖစ္ မယားလည္းျဖစ္ေသာမိန္းမ၊
(၁၈) ကမၼကာရီ စ ဘရိယာ စ- အမႈလုပ္လည္းျဖစ္ မယားလည္းျဖစ္ေသာ မိန္းမ၊
(၁၉) ဓဇာ ဟဋာ- စစ္ေျမျပင္မွ ေဆာင္ယူခဲ့ေသာမိန္းမ၊
(၂၀) မုဟုတၱိကာ- တစ္ခဏၰမွ် ေပါင္းေဖၚရန္ ငွားရမ္း ထားေသာ ေခတၱမယားျဖစ္သူမိန္းမ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ၎င္း ၁၂-ေယာက္ေသာမိန္းမမ်ားကို သြားလာလြန္က်ဴးခဲ့မူ လင္ရွိ မယားျဖစ္၍ မိန္းမေရာ ေယာက်္ားပါ ႏွစ္ဦးစလံုး ကံထိုက္သည္ဟူ၏၊ အက်ယ္ကို လိုမူ ပါရာဇိကဏ္ ပါဠိေတာ္ အ႒ကထာ ဋီကာ။ အ႒သာလိနီ အ႒ကထာ မူလဋီကာမွာ ႐ႈပါေလ။
မယားခိုး အျပား ၇-ပါး။ ။မယားခိုးမႈ စီရင္ရာ၌ မႏုဓမၼသတ္အလို ေအာက္ပါ ခုႏွစ္ပါးကို ျပသည္။
(၁) ဟတၳဂၢါဟ-လက္စသည္ကိုင္တြယ္သံုးသပ္ျခင္း၊
(၂) ဃရ ပတၱလင္မရွိခိုက္ အိမ္သို႕ သြားေယာက္ျခင္း၊
(၃) ဂုယွ႒ာန-လံုျခဳံေသာအရပ္၌ ကာမႏွင့္စပ္ေသာစကားတို႔ကိုဆိုျခင္း၊
(၄) သလ’ာပ-ကာမဂုဏ္ျဖင့္ ေျဖာင္းျဖေျပာဆိုျခင္း၊
(၅) ေသနိ-တင္းတိမ္çျခင္ေထာင္တြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ျခင္း၊
(၆) ဒြါရ-တိုက္တံခါးအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ျခင္း၊
(၇) ေသယ်-အိပ္ရာခန္းသို႔၀င္ေရာက္ျခင္း။
ေမထုန္ ၂-ပါး၊ မ်ိဳးအျပား၊ ခြဲျခား မိန္႕ဆိုဘိ။ ။
(၁) ေမထုန္ႀကီး-မိန္းမ ေယာက်္ား ကာယကံေျမာက္ အဂၤါဇာတ္ အခ်င္းခ်င္း သြားလာမွီ၀ဲျခင္းမ်ိဳး၊
(၂) ေမထုန္ငယ္- မိန္းမ ေယာက်္ား ရေသ့ စိတ္ေျဖအားျဖင့္ ကိုယ္လက္သံုးသပ္ ျပဳမူသာယာမႈမ်ိဳး။
ေမထုန္ ငယ္ ၇-ပါး။ ။သတၱဂၤုတၱရ။ပါ။ ၄၃၈။႒။ ၁၆၇-၌ အက်ယ္ရႈ။ အျဗဟၼစရိယ သိကၡာပုဒ္ေတာ္၏ ၫႈိးႏြမ္း ေပါက္ၾကားမႈမ်ိဳး ၇-ပါး၊ မိန္းမ ေယာက်္ား ၂-ဦးလံုး အတြက္ အျပန္အလွန္ ယူရမည္။
(၁) မာတုဂါမ၏ ပြတ္တိုက္ဆုပ္နယ္ႏွိပ္ေပးမႈ၌ သာယာျခင္း၊
(၂) မာတုဂါမႏွင့္ ၿပံဳးကာ ရယ္ကာ တို႕ကာ ဆိတ္ကာ ေနရသည္ကို သာယာျခင္း၊
(၃) မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္၍ အားပါးတရ ၾကည့္ရႈေနရမႈကို သာယာျခင္း၊
(၄) မ်က္ကြယ္ရာ အနီးအနားက ၎င္းတို႕၏ ေျပာသံ ဆိုသံ ရယ္သံကိုၾကား၍ သာယာစြာ နားစိုက္ ေထာင္ျခင္း၊
(၅) ေရွးအခါက မာတုဂါမႏွင့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီး ျပဳမႈေနထိုင္ က်င့္ႀကံမႈ မ်ိဳးစံုကို ေတြးေတာ ေအာက္ေမ့ သာယာျခင္း၊
(၆) သူတပါးတို႕ ျပဳမူက်င့္ႀကံ ခံစားေနမႈကိုျမင္ရ၍ သာယာျခင္း၊
(၇) ယခု ဘ၀ ၪပစုအားထုတ္ရေသာ သီလကုသိုလ္ေၾကာင့္ ေနာက္ဘ၀၌ နတ္မင္းႀကီး ျဖစ္ၿပီး နတ္သမီး နတ္သားမ်ားစြာတို႕ႏွင့္ ေပ်ာ္ပါးရန္ ေျမႇာ္လင့္ လ်က္ သာယာေနျခင္း။
ေမထုန္ မမွီ၀ဲ အပ္ေသာ မိန္းမ ၁၄-ပါး။ ။ထို ဆယ့္ေလးေယာက္တို႕တြင္ အခ်ိဳ႕ ကား က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစ၍ အခ်ိဳ႕ကာ ဘာသာတရားႏွင့္ ေလာက၀တ္ ဥပေဒမ်ားက တားျမစ္၍ အျပစ္ ရွိသည္၊
အမရိတ ေဘသဇၨက်မ္းမွ၊ ဥတုလာေနသူ၊ အလိုမရွိသူ၊ ညစ္ႏြမ္း မသန္႕စင္သူ ၊ မခ်စ္ခင္သူ၊ ျပည့္တန္ဆာမ၊ အရြယ္ႀကီးရင့္သူ၊ ေရာဂါသည္မ၊ ကိုယ္အဂၤါ ခ်ိဳ႕တဲ့သူ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မ၊ ရန္သူမ၊ အဂၤါဇာတ္၌ အနာရွိသူ၊ လင္ရွိသူ ၊ မာတုရကၡိတ စသည္ရွိသူ၊ သီလရွင္မ။ (မိမိရဲ႕ ဇနီးသည္ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ ထို ၁၄ေယာက္ စာရင္း ၀င္ေနလ်က္ ေမထုန္ မွီ၀ဲေသာ္ ကာေမသု မိစာ စာရကံ ထိုက္သည္ဟုလည္း မွတ္သား ဖူးပါသည္။
ေမထုန္ မွီ၀ဲလြန္မႈ အျပစ္ ၈-ပါး။ ။ကာမသွ်ၾတက်မး္ ။ (၁) ဘုန္းကံ ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း ၊ (၂) ဉာဏ္ပညာ ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း၊ (၃) ခြန္အားဗလ ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း၊ (၄) အသား၊ အေရ၊ ဦးေခါင္း ပူေလာင္ျခင္း၊ (၅) အေရာင္ အဆင္း ေဖ်ာ့ေတာ့ ပ်က္စီးျခင္း၊ (၆) ေခ်ာင္းဆိုး ေသြးပါ အဆုပ္နာ
ျမစ္ေခ်ာက္ ေရာဂါ စြဲကပ္ တတ္ျခင္း၊ (၇) အျပင္အပေရာဂါလြယ္ကူစြာ ကူးစက္ႏုိုင္ျခင္း၊ (၈) အသက္ တိုျခင္း။
မုသာ၀ါဒ အဂၤါ ၄-ပါး။ ။လူမ်ား မုသာ၀ါဒသိကၡာပုဒ္ ပ်က္စီးျခင္းအဂၤါ ၄-ပါး၊ ၎င္း အဂၤါ၄-ပါးႏွင့္ျပည့္စံုမွ သိကၡာပုဒ္ပ်က္သည္။
(၁) အတထ- မမွန္ေသာ ၀တၳဳ၊
(၂) ၀ိ သံ၀ါဒ စိတၱ- မွားယြင္းေစလိုေသာ စိတ္၊
(၃) တဇၨ ၀ါယမ ထိုစိတ္အားေလွ်ာ္ေသာ ကိုယ္ ႏႈတ္ လံု႕လၪပျခင္း၊
(၄) တဒတၳ ဇာနန- သူလိမ္တိုင္း သိရွိ ယံုၾကည္ျခင္း။
မုသာ၀ါဒကံရဲ႕ မေကာင္းက်ိဳး ၁၆-ပါး။ ။မဟုတ္မမွန္ လိမ္ညာ ေျပာသူတို႕ရရွိ ခံစားရေသာ အျပစ္မ်ိဳး ဆယ့္ငါးပါး ဟူ၏၊ ခုဒၵကပါဌ အ႒ကထာမွ။
(၁) မၾကည္ၫိုဖြယ္ရာ ရုပ္ဆင္းရွိျခင္း၊
(၂) သြား မညီမၫြတ္ ရွိျခင္း၊
(၃) နား မခ်မ္းသာေသာ အသံ ရွိျခင္း၊
(၄) ၀လြန္းဆူလြန္းျခင္း၊
(၅) ပိန္လြန္း ေသးလြန္းျခင္း၊
(၆) နိမ့္ ပုလြန္းျခင္း၊
(၇) ျမင့္ ရွည္လြန္းျခင္း၊
(၈) ၾကမ္းတမ္းေသာ အသားအေရ ရွိျခင္း၊
(၉) ခံတြင္းပါးစပ္ပုပ္ညႇီျခင္း၊
(၁၀) ဆြံ႕အ တုန္လႈပ္ျခင္း၊
(၁၁) သူတပါးတို႕မယံုၾကည္ျခင္း၊
(၁၂) တိုေသာ လွ်ာ စကားမၿပီ ရွိျခင္း၊
(၁၃) လွ်ပ္ေပၚတတ္ျခင္း၊
(၁၄) မိုက္မဲ ေတြေ၀ျခင္း၊
(၁၅) ဉာဏ္ ပညာ နည္းပါးျခင္း၊
(၁၆) ေၾကာက္ရြံ႕တတ္ျခင္း။
အရက္ေသာက္ျခင္းအျပစ္ ၆-ပါး။ ။ သုတ္ပါေထယ်။ ပါ။ ၁၄၈။ ႒။ ၁၂၇။ ဤ၌ မ်က္ေမွာက္ ေလာက ျပစ္ ၆-ပါးကို ေျဖဆိုလိုက္သည္၊ သံသရာ ျပစ္လည္း ႀကီးေလးလွ၏။
ဥစၥာယုတ္ျခင္း၊ ျငင္းခံုမ်ားစြာ၊ ေရာဂါထူေျပာ၊ ေက်ာေစာမဲ့တံု၊ မလံု အဂၤါ၊ ပညာ နည္းရွား၊ ဤ ၆- ပါးကား၊ ေသာက္စား ေသစာ အျပစ္တည္း။
အရက္မ်ိဳး ၅-ပါး။ ။ လူမျပဳေသာ္လည္း အလိုအေလ်ာက္ ျဖစ္ေန တတ္ေသာ ေမရယေခၚ အရက္မ်ိဳး ငါးပါး။ (၁) ပုပၹါသ၀- သစ္ပြင့္ရည္မွျဖစ္ေသာအရက္၊
(၂) ဖလာသ၀- သစ္သီးရည္မွျဖစ္ေသာ အရက္၊
(၃) မဓြာသ၀- မုဒရက္ရည္မွ ျဖစ္ေသာ အရက္၊
(၄) ဂုဠာသ၀- ၾကံရည္မွ ျဖစ္ေသာ အရက္၊
(၅) သမၻာရသံယုတၱ- အရက္ျဖစ္ေၾကာင္း ၀တၳဳေပါင္းတို႔ စုေပါင္း၍ ျဖစ္ေသာ အရက္။
Credit to: မခြန္ျမလႈိင္
(၁) ပါဏ- သက္ရွိသတၱ၀ါျဖစ္ျခင္း၊
(၂) ပါဏသညိတ-သက္ရွိသတၱ၀ါဟု မွတ္သိျခင္း၊
(၃) ဃာတ စိတၱ- သတ္လိုေသာစိတ္ရွိျခင္း၊
(၄) ဥပကၠမ-လံု႔လၪပျခင္း၊
(၅) မရဏ-ထိုလံု႔လေၾကာင့္ ေသျခင္း။
ပါဏာတိပါတ၏ ပေယာဂမ်ိဳး ၈-ပါး။ ။ပါဏာတိပါတကံ ျဖစ္ႏိုင္ ျခင္း၏ အေၾကာင္း တရားမ်ိဳး ရွစ္ပါး၊ ပါရာဇိကဏ္ အ႒ကထာမွ။
(၁) ဥဒိႆ ပေယာဂ- သတၱ၀ါကိုရည္မွတ္၍ သတ္ျဖတ္ ထိုးခုတ္ျခင္း၊
(၂) အႏုဒၵိႆ ပေယာဂ-သတၱ၀ါတစံုတခုကို ရည္မွတ္ျခင္းမရွိဘဲ ဘာေကာင္ေသေသဟု ပစ္ခတ္ ထိုးခုတ္လိုက္ျခင္းမ်ိဳး၊
(၃) သာဟတၳိက ပေယာဂ-ကိုယ္တိုင္ သတ္ပုတ္ ထိုးခုတ္ျခင္း၊
(၄) အာဏတၱိက ပေယာဂ- သူတပါးကို ေစခိုင္းျခင္း၊
(၅) နိႆဂၢိယ ပေယာဂ-အေ၀း၌ေနေသာ သတၱ၀ါကို ျမႇား လွံ ေသနတ္ စသည္ျဖင့္ ပစ္ခတ္ျခင္း၊
(၆) ထာ၀ရ ပေယာဂ- အျမဲတည္ေန၍ ေသေစႏိုင္သည့္ တြင္းတူးထားျခင္းç ေဆး၀ါး အစီအရင္ ထားျခင္း စသည့္ အရာမ်ိဳး၊
(၇) ၀ိဇၨာမယ ပေယာဂ- ဓာတ္႐ိုက္ ဓာတ္ဆင္ ဂါထာမႏၲရား စေသာ အစီ အရင္တို႔ျဖင့္ ေသေအာင္လုပ္ျခင္း၊ (၈) ဣဒၶိမယ ပေယာဂ- မိမိ ကမၼဇိဒၶိ တန္ခိုးျဖင့္ သတၱ၀ါတို႔ကို ေသေစျခင္း။
ပါဏာတိပါတကံ၏ မေကာင္းက်ိဳး ၂၃-မ်ိဳး။ ။ပါဏာတိပါတ္ သူ႔သက္သတ္သူတို႔ ခံစားေတြ႔ၾကံဳ ရေသာ မေကာင္းက်ိဳးမ်ားသည္ ပိဋကပါဠိေတာ္တို႔၌ သခ်ၤာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖင့္ လာရွိ ေသာ္လည္း ဤ၌ အလံုးစံုပါ၀င္သည့္ ခုဒၵကပါဌ အ႒ ကထာ လာ သခ်ၤာ ၂၃-ပါးကို ဆိုေလသည္၊ သိလြယ္ႏိုင္ရန္ ျမန္မာ ဘာသာ သက္သက္ျဖင့္ ျပလိုက္၏။
(၁) ကိုယ္အဂၤါခ်ိဳ႔တဲ့ျခင္း၊
(၂) လံုးရပ္ေနထား အခ်ိဳးအစား မက်ျခင္း၊
(၃) ႏံုေႏွးေလးဖင့္ျခင္း၊
(၄) ေျခç လက္ç ဖ၀ါးçမညီျခင္း၊
(၅) မလွပ မတင့္တယ္ျခင္း၊
(၆) အေရ အဆင္း မေျပာင္၀င္းျခင္း၊
(၇) အသားအေရၾကမ္းတန္းျခင္း၊
(၈) ေၾကာက္ရြံ႕တတ္ျခင္း၊
(၉) ခြန္အားဗလ မရွိျခင္း၊
(၁၀) စကားေျပျပစ္စြာ မေျပာတတ္ျခင္း၊
(၁၁) ခ်စ္ခင္သူ မရွိျခင္း၊
(၁၂) မိမိပရိသတ္ အၾကိမ္ၾကိမ္ ပ်က္စီးျခင္း၊
(၁၃) ထိတ္လန္႔တတ္ျခင္း၊
(၁၄) လက္နက္ အဆိပ္ေဘး သင့္တတ္ျခင္း၊
(၁၅) သူမ်ား ပေယာဂေၾကာင့္ေသရျခင္း၊
(၁၆) ေတြေ၀မိုက္မဲျခင္း၊
(၁၇) ေျခြရံပရိသတ္ နည္းပါးျခင္း၊
(၁၈) ရြံ႕စရာေကာင္းေသာ႐ုပ္အဆင္းရွိျခင္း၊
(၁၉) ကုန္းေကာ့ေသာ ကိုယ္ရွိျခင္း၊
(၂၀) ေၾကာင့္ၾက စိုးရိမ္မႈမ်ားျခင္း၊
(၂၁) ေဘးရန္ မ်ားျခင္း၊
(၂၂) ခ်စ္ခင္ေသာ သားသမီးတို႔ႏွင့္ ေကြကြင္းရျခင္း၊
(၂၃) အသက္တိုျခင္း။
အဒိႏၷာဒါနာ အဂၤါ ၅-ပါး။ ။ ခိုးမႈကံေျမာက္အဂၤါ ၅-ပါး။
(၁) ပရသႏၲက - သူတစ္ပါးဥစၥာျဖစ္ျခင္း၊
(၂) တထာသညာ - သူတစ္ပါးဥစၥာဟုမွတ္ထင္ျခင္း၊
(၃) ေထယ်စိတၱ - ခိုးလိုေသာစိတ္ရွိျခင္း၊
(၄) ဥပကၠမ - ခိုးရန္လံု႔လျပဳျခင္း၊
(၅) ေတနဟာရ - ထိုလံု႔လျဖင့္ ခိုးျခင္း။
ခိုးျခင္း ၂၅-ပါး။ ။ ပါရာဇိကဏ္ ပါဠိေတာ္ ၆၅။ ႒။ ပ-အုပ္။ ၂၆၃- ၃၃၀- ၃၃၁- ၃၃၂ တို႔၌ အက်ယ္႐ႈ။ ရဟန္း ေတာ္မ်ား အတြက္ ပါရာဇိကဥပေဒပုဒ္မ ၂၊ အဒိႏၷာဒါန္ သိကၡာပုဒ္၏ အေသးစိတ္ ရွင္းလင္းခ်က္ ၂၅-ပါး။
(၁) နာနာဘ႑ ပဥၥကေခၚ ပိုင္ရွင္မေပးေသာ သက္ရွိသက္မဲ့ ပစၥည္းဘ႑ာ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို ေအာက္ပါနည္း ငါးပါးျဖင့္ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး။
(က) အာဒိနယ- ေက်ာင္း အိမ္ ေျမ ျခံစသည္တို႔ကို လိမ္ညာေသာနည္းျဖင့္ တရားဆင္ကာ စြဲဆိုခိုးယူျခင္း မ်ိဳး၊ ပိုင္ရွင္က စိတ္ေလ်ာ့ ၀န္ခ် လိုက္လွ်င္ ပါရာဇိက၊
(ခ) ဟရဏ-သည္ပိုးထမ္းေဆာင္လာေသာ သူ႔ပစၥည္းကို ကိုယ့္ဥစၥာ ျဖစ္ေအာင္ ေျပာဆို စြပ္စြဲ၍ ထမ္းေဆာင္ လာေသာ သူ၏ ကိုယ္ေပၚမွ က်ေစလ်က္ ခိုးယူ ျခင္းမ်ိဳး၊ သူ႔ကိုယ္ ေပၚမွ ခ်လိုက္သည္ႏွင့္ ပါရာဇိက၊
(ဂ) အ၀ဟရဏ-သူတစ္ပါးေခတၱအပ္ႏွံထားေသာ သူပိုင္ဥစၥာဘ႑ာကို မအပ္ပါဟူ၍လည္းေကာင္း ငါ့ဥစၥာ ျဖစ္သည္ ငါ့ဟာ ျပန္မေပးႏိုင္ေတာ့ဘူးဟုလည္းေကာင္း၊ လိမ္ညာ ေျပာဆိုလ်က္ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး၊ ပိုင္ရွင္ စိတ္ေလွ်ာ့ ၀န္ခ်သည္ႏွင့္ ပါရာဇိက၊
(ဃ) ဣရိယာပထ၀ိေကာပန- ထမ္းပိုးေဆာင္ရြက္ လာ ေသာ သူတစ္ပါး ဥစၥာကို ထမ္းေဆာင္ လာသူ ႏွင့္တကြ ထမ္းလာသည့္ ဥစၥာ ကိုပါ ခိုးယူ အံ့ေသာ အႀကံျဖင့္ ပစၥည္းေရာ လူပါ ခုိးယူျခင္းမ်ိဳး၊ ပိုင္ရွင္ စိတ္ေလွ်ာ့ၿပီး ဒုတိယ ေျခလွမ္းၾကြ သည္ႏွင့္ ပါရာဇိက၊
(င) ဌာနာစ၀န- သူခ်ထားေသာ ပစၥည္းဥစၥာကို ခုိးယူ လိုစိတ္ျဖင့္ မူလေနရာမွ ေရြ႕ေအာင္ ၾကြေအာင္လုပ္ျခင္း မ်ိဳး၊ ေရြ႕သည္ ၾကြသည္ႏွင့္ ပါရာဇိက က်ေတာ့၏၊ နာနာဘ႑ပဥၥကၿပီး၏။
(၂) ဧကဘ႑ ပဥၥက- ဤ၌ သက္ရွိ သ၀ိညာဏကျဖစ္ေသာ ဘ႑ာကိုသာ ယူရသည္၊ ခိုးယူျခင္းနည္း ငါးပါးမွာ နာနာဘ႑ပဥၥကအတိုင္း အာဒိနယ ဟရဏ အ၀ဟရဏ ဣရိယာပထ ၀ိေကာပန ဌာနာစ၀န နည္းတို႔ျဖင့္ အတူတူပင္မွတ္ေလ၊ ဧကဘ႑ ပဥၥကၿပီး၏။
(၃) သာဟတၳိက ပဥၥက- ဤ၌ သက္မဲ့ျဖစ္ေသာ အ၀ိညာဏကပစၥည္းကို ပိုင္ရွင္မေပးပဲ ေအာက္ပါငါးနည္း ျဖင့္ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး။
(က) သာဟတၳိက မိမိကိုယ္တိုင္ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ခုိးယူျခင္းမ်ိဳး။
(ခ) အာဏတၳိက-ဤသူ၏ဘ႑ာကို သြားခိုးေခ်ဟုေစခိုင္းျခင္းမ်ိဳး၊
(ဂ) နိႆဂၢိယ- ကင္းခြန္ အေကာက္ေတာ္စသည္ မေပးရေအာင္ ဤဖက္နယ္ျခားမွ ထိုဖက္နယ္ေျမသို႔ က်ေအာင္ ပစၥည္းဥစၥာကို ပစ္သြင္း၍ သို႔မဟုတ္ တစ္နည္း နည္းျဖင့္ ႀကံဆ၍ ခိုးယူသြားျခင္းမ်ိဳး၊
(ဃ) အတၳ သာဓက- ထိုသူ၏ဘ႑ာကို အခြင့္သာတဲ့အခါ စြမ္းႏိုင္တဲ့ အခါကို ေစာင့္ၿပီး ခိုးယူ လိုက္ရ မည္ဟု ေစခုိင္း ထားလ်က္ ခိုးယူ ေစျခင္းမ်ိဳး၊
(င) ဓုရ နိေကၡပတရား၌စြဲ၍ယူျခင္း လိမ္ညာလွည့္ပတ္၍ယူျခင္း၌ ဥစၥာပိုင္ရွင္က ငါေတာ့႐ႈံးပါၿပီ၊ ငါ့ဥစၥာေတာ့မရေတာ့ ပါဘူးဟု ၀န္ခ်လိုက္ျခင္းမ်ိဳး၊ သာဟတၳိက ပဥၥက ၿပီး၏။
(၄) ပုဗၺ ပေယာဂ ပဥၥက- အရွင္မေပးေသာ ပစၥည္းဘ႑ာကို ေအာက္ပါနည္း ငါးမ်ိဳးျဖင့္ ခိုးယူျခင္း။
(က) ပုဗၺ ပေယာဂ- ၎င္းခိုးနည္းကား အာဏတၳိကႏွင့္ သေဘာတူျဖစ္၏၊
(ခ) သဟပေယာဂ-လယ္ေျမ ျခံေျမစသည္ကို နယ္ျခား မွတ္တိုင္ငုတ္ စသည္ကို ႏုတ္၍ ေရႊ႕ေျပာင္း စိုက္ႏွက္ ခိုးယူျခင္း၊
(ဂ) သံ၀ိဓါ ၀ဟာရ- အခ်င္းခ်င္း စုေပါင္းတိုင္ပင္၍ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး၊ တိုင္ပင္စဥ္ အခါက သေဘာတူ ပါသူသည္ ခုိးရာ၌ ပါပါ မပါပါ ပါရာဇိက၊
(ဃ) သေကၤတ ကမၼ- အခ်ိန္ကာလ နာရီအပိုင္းအျခား မွတ္သား ခ်ိန္းခ်က္ လ်က္ ဤမည္ေသာ ဘ႑ာကို ခိုးယူေတာ့ဟု ခိုးခိုင္း ျခင္းမ်ိဳး၊ သူေပးေသာ အခ်ိန္ႏွင့္ ပစၥည္း အတိုင္း ခိုးယူေသာ္ ပါရာဇိက၊
(င) နိမိတၱကမၼ- မ်က္စိမွိတ္ျခင္း၊ လက္ေျမႇာက္ျခင္းစေသာ အမွတ္ နိမိတ္ သညာ တစ္ခုခု ထား၍ ခိုးခိုင္းျခင္း မ်ိဳး၊ နိမိတ္ ျပဳလိုက္ သည္ႏွင့္ တစ္ၿပိဳင္နက္ ခိုးျငားအံ့ နိမိတ္ ျပသူ ပါရာဇိက၊ ပုဗၺပေယာဂပဥၥက ၿပီး၏။
(၅) ေထယ်ာ ၀ဟာရ ပဥၥက- ပိုင္ရွင္မေပးေသာ ပစၥည္းဘ႑ာကို ေအာက္ပါ နည္း ငါးမ်ိဳးျဖင့္ ခိုးယူ ျခင္းမ်ိဳး။ (က) ေထယ်ာ ၀ဟာရ- နံရံစသည္ ေဖါက္ထြင္း ဖြင့္ျဖဲ၍ ခိုးျခင္း၊ ေတာင္းတင္း ခိ်န္ အေလးစသည္တို႔ကို စဥ္းလဲ ေကာက္က်စ္၍ ခိုးယူ ျခင္းမ်ိဳး၊
(ခ) ပသယွာ၀ဟာရ- ႏိုင္ထက္ စီးနင္း ျပဳ၍ ယူျခင္း၊ ဓါးျပတိုက္ ယူျခင္း၊ ပုန္ကန္ ထၾကြ၍ ယူျခင္း၊ မင္းစိုးရာဇာ တို႔သည္ ရသင့္ေသာ အခြင့္ထက္ အာဏာ ျပ၍ ပိုမို ေကာက္ခံ ျခင္းမ်ိဳး၊
(ဂ) ပရိကပၸါ၀ဟာရ- ဤ၌
၁- ဘ႑ာပရိကပၸေခၚ အထည္အလိပ္ကိုသာ ယူအံ့ဟူႀကံစည္လ်က္ အခန္း တြင္းသို႔ ၀င္သြားၿပီး ေမွာင္ထဲ၌ အထုပ္ႀကီးကိုထမ္းယူလာလ်က္ ၾကည့္ေသာ အခါ အထည္ မဟုတ္ဘဲ ခ်ည္ခင္ ေတြျဖစ္ ေနပါအံ့ ပါရာဇိက မက်၊ အထည္လိပ္ ျဖစ္ေန ပါက ပါရာဇိကက်၏။
၂- ၾသကာသပရိကပၸေခၚအရပ္ျဖင့္ ပိုင္းျခား ႀကံစည္၍ ခိုးျခင္းကား ဤျခံ၀င္း အတြင္း၌ ငါ့ကို ေတြ႕ျမင္ ပါမူ ဤပစၥည္း ဥစၥာကို ဤျခံ၀င္း အတြင္း၌ လွည့္လည္ရင္း ၾကည့္႐ႈရန္ ကိုင္လာ သေယာင္ ေဆာင္၍ ျပန္ေပး လိုက္အံ့၊
အကယ္၍ တစ္စံုတစ္ေယာက္ ႏွင့္မွ မေတြ႕ရပါမူ ခိုးယူ သြားအံ့ ဟူေသာ အႀကံျဖင့္ ခုိးယူျခင္းမ်ိဳး၊ အပိုင္းအျခား လြန္သည္ႏွင့္ ပါရာဇိက၊
(ဃ) ပဋိ စၦႏၷာ၀ဟာရ- ပန္းျခံ ေရခ်ိဳးဆိပ္စသည္တို႔၌ သူတစ္ပါး ခြၽတ္ခ် ထားေသာ ဘ႑ာကို ခိုးလိုစိတ္ႏွင့္ ေနာက္မွ ယူအံ့ဟု ႀကံလ်က္ ေျမမႈန္႔ ျမက္မႈိက္ စသည္တို႔ျဖင့္ ဖံုးအုပ္ထားၿပီး ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး၊
(င) ကုသာ ၀ဟာရ- မဲလိပ္ စာေရးတံစသည္တို႔ကို မိမိသို႔ အေကာင္း ရရန္ ႀကံစည္လ်က္ တစ္စံုတစ္ခုေသာ နည္းပရိယာယ္ျဖင့္ ခိုးယူျခင္းမ်ိဳး၊ ေထယ်ာ ၀ဟာရ ပဥၥကၿပီး၏။
ခိုးျခင္း ပေယာဂမ်ိဳး ၆-ပါး။ ။ (၁) သ ဟတၳိက- ကိုယ္တိုင္ခိုးျခင္း၊ (၂) အာဏတၱိက ေစခိုင္း၍ ခိုးျခင္း၊ (၃) နိသဂၢိက- ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းပစ္လႊင့္ခိုးျခင္း၊ (၄) ထာ၀ရ- တင္းေတာင္း လိမ္ ခ်ိန္လိမ္စသည္ျပဳ၍ခိုးျခင္း၊ (၅) ၀ိဇၨာမယ- အေမ့ အဟန္႔စေသာ အတတ္ပညာျဖင့္ခိုးျခင္း၊ (၆) ဣဒၶိမယ- တန္ခိုးျဖင့္ ခိုးျခင္း။
ခိုးသူၾကီးတို႕ လိုက္နာ ေစာင့္ထိန္းအပ္ေသာ အဂၤါ ၈-ပါး။ ။ဤအဂၤါရွစ္ပါးကို ေစာင့္ထိန္းေသာ ခိုးသား ႀကီးမ်ားသည္ ရက္-လ-ႏွစ္ရွည္- တည္တံ့ႏိုင္သည္၊ ဤအဂၤါရွစ္ပါးႏွင့္ မျပည့္စံုေသာခိုးသား ဓားျပတို့ကား- ရက္-လရွည္မတည္၊ လ်င္ျမန္စြာ ပ်က္စီးတတ္သည္ဟု အဂၤုတၱရပါဠိေတာ္တတိယအုပ္- (၁၅၃)၌ ေဟာေတာ္မူသည္။
(၁) မိမိ၏ ရန္သူမဟုတ္သည့္ အသက္အရြယ္ႀကီးသူç ကေလးသူငယ္ç အက်င့္သီလဂုဏ္ ရွိသူçတို့ကိုရုိက္ႏွက္ ပုတ္ခတ္မႈ မျပျခင္း၊
(၂) ပစၥည္းဥစၥာကို အကုန္မယူျခင္း၊
(၃) မိန္းမကို မသတ္ျခင္း၊
(၄) အမ်ိဳးသမီးတို႔ကို မဖ်က္ဆီးျခင္း၊
(၅) ရွင္ ရဟန္းတို႕ကို မလုရက္ျခင္း၊
(၆) မင္းဘ႑ာတိုက္ကို မလုရက္ျခင္း၊
(၇) ရြာ-နိဂံုးမင္းေနျပည္အနီး၌ မလုရက္ မတိုက္ခိုက္ျခင္း။
သူခိုး ဒါးျပ သူပုန္တို႕၏ မွီခိုအားထားရာၾကီး ၅-ပါး။ ။ လူသားတို႕ၿငိမ္းဧခ်မ္းသာမႈ အတြက္ တိုင္းျပည္ ၿမိဳ႕ရြာ နယ္ပယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ ထိန္းသိမ္းၾကေသာ မင္းစိုးရာဇာတို႕ သိထားရန္။ အဂၤုတၱရ ။ပါ။ ဒု-အုပ္။ ၁၁၃-၌အက်ယ္ရႈပါ။
(၁) အသြားအလာ ခက္သည့္ ေရလယ္ကြၽန္း၊ ေတာင္ၾကားေခ်ာက္ၾကား၊ ရႈိ-ေျမာင္ မညီၫြတ္ေသာ ခရီးခက္အရပ္ကို မွီေနတတ္ၾကသည္၊
(၂) ထူထပ္သည့္ ကိုင္းေတာ က်ဴေတာ၊ ပင္ခ်င္း ယွက္သည့္ ေတာအုပ္ႀကီး စသည့္ အရပ္မ်ိဳး၊
(၃) တစံုတေယာက္က ေဖၚေျပာလွ်င္ မင္းအမတ္ မႈထမ္း ရာထမ္းတို႕က အျပစ္ကို ကာကြယ္ဖံုးအုပ္ ေပးရန္ ၎တို႕ႏွင့္ ႀကိဳတင္၍ အကြၽမ္းတ၀င္ အမွီတံကဲ ျပဳလုပ္ထားျခင္း၊
(၄) မိမိတို႕အျပစ္ကို ေဖၚေျပာထုတ္ဆိုမည့္သူမ်ားအား ႏႈတ္ပိတ္ခ ပစၥည္း ဥစၥာ ေပးကမ္းရန္၊
(၅) မိမိတို႕၏ လွ်ိဳ႕၀ွက္တိုင္ပင္မႈ မေပါက္ၾကား ေစရန္ အထူး လံုၿခံဳေသာ နည္းလမ္း ဥပါယ္တို႕ ျဖစ္၏။
အဒိႏၷဒါန္၊ ျပစ္မ်ိဳးကံ၊ ထည့္ျပန္ ၁၂-ပါး။ ။ သူ႔ဥစၥာကို ခိုး၀ွက္တိုက္ခုိက္သူတို႔ ရရွိခံစားမႈ အျပစ္မ်ိဳး ဆယ့္ႏွစ္ပါး။ (ခုဒၵကပါဌ အ႒ကထာမွ)
(၁) ျမတ္ေသာဥစၥာမ်ိဳး မရရွိျခင္း၊
(၂) ယုတ္ညံ့သည့္ဥစၥာမ်ိဳးကိုသာရရွိျခင္း၊
(၃) ပစၥည္းဥစၥာနည္းပါးျခင္း၊
(၄)အလြန္ဆင္းရဲမြဲေတျခင္း၊
(၅) မရေသးေသာဥစၥာကိုမရျခင္း၊
(၆) ရရွိၿပီးစည္းစိမ္မ်ား ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးျခင္း၊
(၇) လိုရာဥစၥာကိုမရႏိုင္ျခင္း၊
(၈) ရန္သူမ်ိဳးငါးပါးႏွင့္သာ ဆက္ဆံေတြ႕ၾကံဳရျခင္း၊
(၉) သူတစ္ပါးႏွင့္ဆက္ဆံေသာဥစၥာမ်ိဳးကိုသာရျခင္း၊
(၁၀) မရွိစကားကိုသာၾကားရျခင္း၊
(၁၁) ခ်မ္းသာစြာမေနရျခင္း၊
(၁၂) ေလာကုတၱရာဥစၥာကိုမရႏိုင္ျခင္း။
ကာေမသုမိိစၦာစာရ အဂၤ ၄-ပါး။ ။ ကာမကိစၥ၌ ကံေျမာက္ႏိုင္သည့္အဂၤါေလးပါး။
(၁) အ ဂမနိယ ၀တၳဳ ၂၀-တို႔တြင္ပါ၀င္ျခင္း၊
(၂) က်င့္ျပဳ မွီ၀ဲလိုစိတ္ရွိျခင္း၊
(၃) ရႏိုင္ေသာနည္းျဖင့္ လ႔ံုလလည္းျပဳျခင္း၊
(၄) ျပဳက်င့္ျခင္းကိုလည္း သာယာျခင္း။
ကာေမသုကံံ၊ က်ိဳးျပစ္ဒ္ဒဏ္၊ ထိမိမွန္ ၁၅-ပါး။ ။ သူ႔သားမယား၌ သြားလာ လြန္က်ဴး သူတို႔ ရရွိေသာ မေကာင္းက်ိဳးအျပစ္ဆယ့္ငါးပါးဟူ၏။ ထိုထို က်မ္းစာ တို႔၌ အမ်ိဳးမ်ိဳး လာရွိသည္။
(၁) အပါယ္ ၄-ပါးသို႔လားရျခင္း၊
(၂) မိန္းမ ပ႑ဳက္ျဖစ္ရျခင္း၊
(၃) ရန္သူႏွင့္ေတြ႕ရျခင္း၊
(၄) လူအမ်ား မုန္းျခင္း၊
(၅) စား ၀တ္ အိပ္ယာရခဲျခင္း၊
(၆) ဆင္းဆင္းရဲရဲ အိပ္ရ ႏိုးရျခင္း၊
(၇) အမ်က္ေဒါသႀကီးျခင္း၊
(၈) ေလာကုတၱရာတရား မရရွိႏိုင္ျခင္း၊
(၉) စည္းစိမ္ဥစၥာ ပ်က္ျပဳန္းရျခင္း၊
(၁၀) ယံုၾကည္မႈ ကင္းမဲ့ခံရျခင္း၊
(၁၁) ေဘးေတြ႕ရျခင္း၊
(၁၂) ယံုမွားသံသယမ်ားျခင္း၊
(၁၃) ခ်စ္သူတို႔ႏွင့္ ခြဲေနရျခင္း၊
(၁၄) အသက္တိုျခင္း၊
(၁၅) ဆင္းရဲႀကီးစြာေတြ႕ရျခင္း။
အုပ္ထိန္းသူ ရွိေသာ မိန္းမ ၂၀။ ။ အုပ္ထိန္းျခင္းရွိသျဖင့္ ေယာက္်ားတို႔ မသြားလာ အပ္ေသာ မိန္းမ ၂၀-ဟူလို။
(၁) မာတု ရကၡိတ- အမိအုပ္ထိန္းေသာ မိန္းမ၊
(၂) ပိတု ရကိၡတ- အဘအုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၃) မာတာပိတု ရကိၡတ- မိဘ ၂-ပါးအုပ္ထိန္းေသာ မိန္းမ၊
(၄) ဘာတုရကိၡတ- ေမာင္ႀကီးေမာင္ငယ္ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၅) ဘဂိနိ ရကိၡတ- အစ္မႀကီး အစ္မငယ္အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၆) Óတိ ရကိၡတ- ေဆြမ်ိဳးအုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၇) ေဂါတၱရကိၡတ- အႏြယ္တူ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၈) ဓမၼရကိၡတ- သီတင္းသံုးေဖၚေစာင့္ေရွာက္အုပ္ထိန္းေသမိန္းမ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ၎ ၈-ေယာက္ေသာမိန္းမတို႔ကား သူတို႔မွာ ကံမထိုက္၊ သြားလာ လြန္က်ဴးသူ ေယာက္်ားမ်ား မွာသာ ကံထိုက္သည္ ဟူ၏။
(၉) သာရကၡာ- ထိမ္းျမားေၾကာင္းလမ္းၿပီးသူ ]လက္ထပ္ၿပီးသူ} လင္အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
(၁၀) သ ပရိဒ႑ာ- မင္းတို႔ေကာက္ယူရန္သတ္မွတ္လ်က္ ဒဏ္ထားၿပီးလွ်င္ အုပ္ထိန္းေသာမိန္းမ၊
မယားေျမာက္ေၾကာင္း ဆယ္ပါး
(၁၁) ဓနကၠီတာ- ဥစၥာျဖင့္၀ယ္ယူလ်က္ မယားအျဖစ္ထားေသာမိန္းမ၊
(၁၂) ဆႏၵ ၀ါသိနီသေဘာတူအလိုတူ၍ ညားေနေသာမိန္းမ၊
(၁၃) ေဘာဂ ၀ါသိနီ- စည္းစိမ္ေပး၍ ေပါင္းေဖၚေသာမိန္းမ၊
(၁၄) ပဋ၀ါသိနီ- ပုဆိုးေပး၍ ပုဆိုး တန္းတင္ ျပဳ၍ ေနေသာ မိန္းမ၊
(၁၅) ၾသဒ ပတၱကိနီေရခြက္၌ လက္ဆံုခ်၍မိဘႏွစ္ပါး ထိန္းျမားေပးေသာမိန္းမ၊
(၁၆) ၾသဘဋ စုမၺဋာ- ေခါင္းခုကိုခ်၍ လင္မယားအျဖစ္ေနေသာ မိန္းမ၊
(၁၇) ဒါသီ စ ဘရိယာ စ- ကြၽန္လည္းျဖစ္ မယားလည္းျဖစ္ေသာမိန္းမ၊
(၁၈) ကမၼကာရီ စ ဘရိယာ စ- အမႈလုပ္လည္းျဖစ္ မယားလည္းျဖစ္ေသာ မိန္းမ၊
(၁၉) ဓဇာ ဟဋာ- စစ္ေျမျပင္မွ ေဆာင္ယူခဲ့ေသာမိန္းမ၊
(၂၀) မုဟုတၱိကာ- တစ္ခဏၰမွ် ေပါင္းေဖၚရန္ ငွားရမ္း ထားေသာ ေခတၱမယားျဖစ္သူမိန္းမ။
မွတ္ခ်က္။ ။ ၎င္း ၁၂-ေယာက္ေသာမိန္းမမ်ားကို သြားလာလြန္က်ဴးခဲ့မူ လင္ရွိ မယားျဖစ္၍ မိန္းမေရာ ေယာက်္ားပါ ႏွစ္ဦးစလံုး ကံထိုက္သည္ဟူ၏၊ အက်ယ္ကို လိုမူ ပါရာဇိကဏ္ ပါဠိေတာ္ အ႒ကထာ ဋီကာ။ အ႒သာလိနီ အ႒ကထာ မူလဋီကာမွာ ႐ႈပါေလ။
မယားခိုး အျပား ၇-ပါး။ ။မယားခိုးမႈ စီရင္ရာ၌ မႏုဓမၼသတ္အလို ေအာက္ပါ ခုႏွစ္ပါးကို ျပသည္။
(၁) ဟတၳဂၢါဟ-လက္စသည္ကိုင္တြယ္သံုးသပ္ျခင္း၊
(၂) ဃရ ပတၱလင္မရွိခိုက္ အိမ္သို႕ သြားေယာက္ျခင္း၊
(၃) ဂုယွ႒ာန-လံုျခဳံေသာအရပ္၌ ကာမႏွင့္စပ္ေသာစကားတို႔ကိုဆိုျခင္း၊
(၄) သလ’ာပ-ကာမဂုဏ္ျဖင့္ ေျဖာင္းျဖေျပာဆိုျခင္း၊
(၅) ေသနိ-တင္းတိမ္çျခင္ေထာင္တြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ျခင္း၊
(၆) ဒြါရ-တိုက္တံခါးအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ျခင္း၊
(၇) ေသယ်-အိပ္ရာခန္းသို႔၀င္ေရာက္ျခင္း။
ေမထုန္ ၂-ပါး၊ မ်ိဳးအျပား၊ ခြဲျခား မိန္႕ဆိုဘိ။ ။
(၁) ေမထုန္ႀကီး-မိန္းမ ေယာက်္ား ကာယကံေျမာက္ အဂၤါဇာတ္ အခ်င္းခ်င္း သြားလာမွီ၀ဲျခင္းမ်ိဳး၊
(၂) ေမထုန္ငယ္- မိန္းမ ေယာက်္ား ရေသ့ စိတ္ေျဖအားျဖင့္ ကိုယ္လက္သံုးသပ္ ျပဳမူသာယာမႈမ်ိဳး။
ေမထုန္ ငယ္ ၇-ပါး။ ။သတၱဂၤုတၱရ။ပါ။ ၄၃၈။႒။ ၁၆၇-၌ အက်ယ္ရႈ။ အျဗဟၼစရိယ သိကၡာပုဒ္ေတာ္၏ ၫႈိးႏြမ္း ေပါက္ၾကားမႈမ်ိဳး ၇-ပါး၊ မိန္းမ ေယာက်္ား ၂-ဦးလံုး အတြက္ အျပန္အလွန္ ယူရမည္။
(၁) မာတုဂါမ၏ ပြတ္တိုက္ဆုပ္နယ္ႏွိပ္ေပးမႈ၌ သာယာျခင္း၊
(၂) မာတုဂါမႏွင့္ ၿပံဳးကာ ရယ္ကာ တို႕ကာ ဆိတ္ကာ ေနရသည္ကို သာယာျခင္း၊
(၃) မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္၍ အားပါးတရ ၾကည့္ရႈေနရမႈကို သာယာျခင္း၊
(၄) မ်က္ကြယ္ရာ အနီးအနားက ၎င္းတို႕၏ ေျပာသံ ဆိုသံ ရယ္သံကိုၾကား၍ သာယာစြာ နားစိုက္ ေထာင္ျခင္း၊
(၅) ေရွးအခါက မာတုဂါမႏွင့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီး ျပဳမႈေနထိုင္ က်င့္ႀကံမႈ မ်ိဳးစံုကို ေတြးေတာ ေအာက္ေမ့ သာယာျခင္း၊
(၆) သူတပါးတို႕ ျပဳမူက်င့္ႀကံ ခံစားေနမႈကိုျမင္ရ၍ သာယာျခင္း၊
(၇) ယခု ဘ၀ ၪပစုအားထုတ္ရေသာ သီလကုသိုလ္ေၾကာင့္ ေနာက္ဘ၀၌ နတ္မင္းႀကီး ျဖစ္ၿပီး နတ္သမီး နတ္သားမ်ားစြာတို႕ႏွင့္ ေပ်ာ္ပါးရန္ ေျမႇာ္လင့္ လ်က္ သာယာေနျခင္း။
ေမထုန္ မမွီ၀ဲ အပ္ေသာ မိန္းမ ၁၄-ပါး။ ။ထို ဆယ့္ေလးေယာက္တို႕တြင္ အခ်ိဳ႕ ကား က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစ၍ အခ်ိဳ႕ကာ ဘာသာတရားႏွင့္ ေလာက၀တ္ ဥပေဒမ်ားက တားျမစ္၍ အျပစ္ ရွိသည္၊
အမရိတ ေဘသဇၨက်မ္းမွ၊ ဥတုလာေနသူ၊ အလိုမရွိသူ၊ ညစ္ႏြမ္း မသန္႕စင္သူ ၊ မခ်စ္ခင္သူ၊ ျပည့္တန္ဆာမ၊ အရြယ္ႀကီးရင့္သူ၊ ေရာဂါသည္မ၊ ကိုယ္အဂၤါ ခ်ိဳ႕တဲ့သူ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မ၊ ရန္သူမ၊ အဂၤါဇာတ္၌ အနာရွိသူ၊ လင္ရွိသူ ၊ မာတုရကၡိတ စသည္ရွိသူ၊ သီလရွင္မ။ (မိမိရဲ႕ ဇနီးသည္ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ ထို ၁၄ေယာက္ စာရင္း ၀င္ေနလ်က္ ေမထုန္ မွီ၀ဲေသာ္ ကာေမသု မိစာ စာရကံ ထိုက္သည္ဟုလည္း မွတ္သား ဖူးပါသည္။
ေမထုန္ မွီ၀ဲလြန္မႈ အျပစ္ ၈-ပါး။ ။ကာမသွ်ၾတက်မး္ ။ (၁) ဘုန္းကံ ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း ၊ (၂) ဉာဏ္ပညာ ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း၊ (၃) ခြန္အားဗလ ယုတ္ေလ်ာ့ျခင္း၊ (၄) အသား၊ အေရ၊ ဦးေခါင္း ပူေလာင္ျခင္း၊ (၅) အေရာင္ အဆင္း ေဖ်ာ့ေတာ့ ပ်က္စီးျခင္း၊ (၆) ေခ်ာင္းဆိုး ေသြးပါ အဆုပ္နာ
ျမစ္ေခ်ာက္ ေရာဂါ စြဲကပ္ တတ္ျခင္း၊ (၇) အျပင္အပေရာဂါလြယ္ကူစြာ ကူးစက္ႏုိုင္ျခင္း၊ (၈) အသက္ တိုျခင္း။
မုသာ၀ါဒ အဂၤါ ၄-ပါး။ ။လူမ်ား မုသာ၀ါဒသိကၡာပုဒ္ ပ်က္စီးျခင္းအဂၤါ ၄-ပါး၊ ၎င္း အဂၤါ၄-ပါးႏွင့္ျပည့္စံုမွ သိကၡာပုဒ္ပ်က္သည္။
(၁) အတထ- မမွန္ေသာ ၀တၳဳ၊
(၂) ၀ိ သံ၀ါဒ စိတၱ- မွားယြင္းေစလိုေသာ စိတ္၊
(၃) တဇၨ ၀ါယမ ထိုစိတ္အားေလွ်ာ္ေသာ ကိုယ္ ႏႈတ္ လံု႕လၪပျခင္း၊
(၄) တဒတၳ ဇာနန- သူလိမ္တိုင္း သိရွိ ယံုၾကည္ျခင္း။
မုသာ၀ါဒကံရဲ႕ မေကာင္းက်ိဳး ၁၆-ပါး။ ။မဟုတ္မမွန္ လိမ္ညာ ေျပာသူတို႕ရရွိ ခံစားရေသာ အျပစ္မ်ိဳး ဆယ့္ငါးပါး ဟူ၏၊ ခုဒၵကပါဌ အ႒ကထာမွ။
(၁) မၾကည္ၫိုဖြယ္ရာ ရုပ္ဆင္းရွိျခင္း၊
(၂) သြား မညီမၫြတ္ ရွိျခင္း၊
(၃) နား မခ်မ္းသာေသာ အသံ ရွိျခင္း၊
(၄) ၀လြန္းဆူလြန္းျခင္း၊
(၅) ပိန္လြန္း ေသးလြန္းျခင္း၊
(၆) နိမ့္ ပုလြန္းျခင္း၊
(၇) ျမင့္ ရွည္လြန္းျခင္း၊
(၈) ၾကမ္းတမ္းေသာ အသားအေရ ရွိျခင္း၊
(၉) ခံတြင္းပါးစပ္ပုပ္ညႇီျခင္း၊
(၁၀) ဆြံ႕အ တုန္လႈပ္ျခင္း၊
(၁၁) သူတပါးတို႕မယံုၾကည္ျခင္း၊
(၁၂) တိုေသာ လွ်ာ စကားမၿပီ ရွိျခင္း၊
(၁၃) လွ်ပ္ေပၚတတ္ျခင္း၊
(၁၄) မိုက္မဲ ေတြေ၀ျခင္း၊
(၁၅) ဉာဏ္ ပညာ နည္းပါးျခင္း၊
(၁၆) ေၾကာက္ရြံ႕တတ္ျခင္း။
အရက္ေသာက္ျခင္းအျပစ္ ၆-ပါး။ ။ သုတ္ပါေထယ်။ ပါ။ ၁၄၈။ ႒။ ၁၂၇။ ဤ၌ မ်က္ေမွာက္ ေလာက ျပစ္ ၆-ပါးကို ေျဖဆိုလိုက္သည္၊ သံသရာ ျပစ္လည္း ႀကီးေလးလွ၏။
ဥစၥာယုတ္ျခင္း၊ ျငင္းခံုမ်ားစြာ၊ ေရာဂါထူေျပာ၊ ေက်ာေစာမဲ့တံု၊ မလံု အဂၤါ၊ ပညာ နည္းရွား၊ ဤ ၆- ပါးကား၊ ေသာက္စား ေသစာ အျပစ္တည္း။
အရက္မ်ိဳး ၅-ပါး။ ။ လူမျပဳေသာ္လည္း အလိုအေလ်ာက္ ျဖစ္ေန တတ္ေသာ ေမရယေခၚ အရက္မ်ိဳး ငါးပါး။ (၁) ပုပၹါသ၀- သစ္ပြင့္ရည္မွျဖစ္ေသာအရက္၊
(၂) ဖလာသ၀- သစ္သီးရည္မွျဖစ္ေသာ အရက္၊
(၃) မဓြာသ၀- မုဒရက္ရည္မွ ျဖစ္ေသာ အရက္၊
(၄) ဂုဠာသ၀- ၾကံရည္မွ ျဖစ္ေသာ အရက္၊
(၅) သမၻာရသံယုတၱ- အရက္ျဖစ္ေၾကာင္း ၀တၳဳေပါင္းတို႔ စုေပါင္း၍ ျဖစ္ေသာ အရက္။
Credit to: မခြန္ျမလႈိင္
