သစၥာေလးပါး ျမတ္တရား

ဒုကၡသစၥာ

ျမင္ဆဲ၊ ၾကားဆဲ စသည္၌ ထင္ရွားေသာ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းကုိ ဥပါဒါနကၡႏၶာ ဟုေခၚသည္။ တဏွာျဖင့္ ဒိ႒ိျဖင့္ စြဲလန္းနုိင္ေသာေၾကာင့္ ေခၚဆုိရျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပါဒါနကၡာဟု ေခၚေသာ ရုပ္၊ ေ၀ဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ၀ိဥာဥ္တုိ႔ကုိ သကၠာယ ဟုေခၚသည္။ သကၠာယ ဟူသည္မွာ ထင္ရွားရွိေသာ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းပင္ျဖစ္သည္။ သကၠာယ ဆုိတဲ့ ရုပ္နာမ္ အေပါင္းကုိ ဒုကၡသစၥာ- ဆင္းရဲ အစစ္အမွန္ဟူ၍ ေခၚသည္။ (လုိရင္းကား ရုပ္နာမ္ အေပါင္းသည္ပင္ ဒုကၡသစၥာျဖစ္ေပသည္။)

သမုဒယသစၥာ

ႏွစ္သက္သာယာ ျပီးဆာေနတဲ့ တဏွာဟာ သကၠာယ ေခၚတဲ့ ရုပ္နာမ္ခႏၶာ ဒုကၡသစၥာ ျဖစ္ပြားရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္းပါဘဲ လုိ႔ သိေစလုိတာပါဘဲ ။ တဏွာဆုိတဲ့ ပါဠိက ဆာတယ္လုိ႔ အနက္ရွိတယ္။ ဆာတယ္ဆုိတာ စားခ်င္ျပီးဆာတာ ေသာက္ခ်င္ျပီးဆာတာ မ်ိဳးပါဘဲ။ ႏွစ္သက္သာယာတာလဲ ဆာတဲ့ သေဘာဘဲ။ လုိခ်င္တာ ေတာင့္တရတာ..၊ ရခ်င္တာ ခံစားခ်င္တာေတြ လဲ ဆာတဲ့ သေဘာပဲ၊ ယခုလူေတြဟာ အေကာင္းေတြကုိ ျမင္ရလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ျမင္ခ်င္ေနတာပဲ၊ ၾကားလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ၾကားခ်င္ေနတာပဲ၊ နံလုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ နံခ်င္ေနတာပဲ၊ စားလုိ႔လဲအားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ စားခ်င္ေနတာပဲ၊ ေတြ႔ထိလုိ႔လဲ အားမရဘူး။ ထပ္ကာထပ္ကာ ေတြ႔ထိျပီး ခံစား ခ်င္ေနတာပဲ၊ အာရုံေကာင္းေတြကုိ စိတ္ကူးၾကံစည္လုိ႔လဲ အားမရဘူး၊ ထပ္ကာထပ္ကာ ၾကံခ်င္ေနတာပဲ၊ အဲဒီလုိ အားမရနုိင္တာဟာ ဆာတဲ့ သေဘာပဲ။ (လုိရင္းကား တဏွာသည္ သမုဒၵယ သစၥာပင္တည္း)

နိေရာဓသစၥာ

နိေရာဓ သစၥာဆုိတဲ့ နိဗၺာန္တရားက အသိခက္တယ္၊ အေျပာရလည္းခက္တယ္၊ မိမိတုိ႔ သႏၲန္မွာ ရွိေနတဲ့ ရုပ္နာမ္မ်ားလုိ မိမိတုိ႔ မ်က္ေမွာက္ မွာရွိေနတဲ့ ရုပ္၀တၳဳမ်ားလုိ သိဖုိ႔လည္း မလြယ္ဘူး၊ ေျပာဖုိ႔လည္း မလြယ္ဘူး၊ သကၠာယ နိေရာေဓာဆုိတာကုိ ဒဲ့ဒုိးေျပာမယ္ဆုိရင္ ဥပါဒါနကၡႏၶာဆုိတဲ့ ရုပ္နာမ္တုိ႔၏ ခ်ဳပ္ျခင္း ကင္းျငိမ္းျခင္းလုိ႔ ေျပာရမွာပဲ၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီရုပ္နာမ္ေတြ ခ်ဳပ္တာကလည္း ျဖစ္ျပီးေတာ့ ခ်ဳပ္ပ်က္သြားတာမ်ိဳးကုိ ဆုိလုိတာ မဟုတ္ဘူး၊ ျဖစ္ေနက် ရုပ္နာမ္ေတြ အေၾကာင္းမရွိလုိ႔ လုံးလုံး မျဖစ္ဘဲ ခ်ဳပ္ျခင္း ကင္းျငိမ္းျခင္းကုိသာ ဆုိလုိတယ္ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာ အေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ သမုဒယ တဏွာ၏ ခ်ဳပ္ျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပထားတာပါပဲ။ ( ေထရီမ ေျဖဆုိေတာ္မူထားေသာ တုိက္ရုိက္ အေျဖမွာကား တဏွာခ်ဳပ္ျခင္း ပင္ျဖစ္ပါသည္။)

မဂၢသစၥာ

သမၼာဒိ႒ိ စေသာ မဂၢင္ရွစ္ပါးသည္ပင္ သကၠာခ်ဳပ္ျခင္း သုိ႔ေရာက္ေသာ အက်င့္ဟု ေခၚသည္။

သမၼာဒိ႒ိ- မွန္စြာ ျမင္ျခင္း။
သမၼာသကၤပၸ-မွန္စြာၾကံျခင္း။
သမၼာ၀ါစာ- မွန္စြာေျပာျခင္း။
သမၼာကမၼႏၲ-မွန္စြာျပဳျခင္း
သမၼာအာဇီ၀-မွန္စြာ အသက္ေမြးျခင္း။
သမၼာ၀ါယာမ- မွန္စြာအားထုတ္ျခင္း။
သမၼာသတိ- မွန္စြာ အမွတ္ရျခင္း။
သမၼာသမာဓိ- မွန္စြာ စူးစုိက္တည္ၾကည္ျခင္း။

ဗုဒၶေခတ္ျမတ္ ေတြ႕က်ိဳးနပ္ပါေစ

ေရခ်မ္းသစ္သီး၊ ပန္းဆီမီးကို

ခိုင္ျဖီးသဒၶါ၊ လႈျပီးကာမွ်

ငါ့မွာေကာင္းက်ိဳး၊ အလြန္တိုးဟု

ယံုကိုးစိတ္ထဲ၊ မေရာင့္ရဲႏွင့္။

မစဲညေန႕၊ ဘုရားေရွ႕တြင္

ေပ်ာ္ေမြ႕ျမတ္ႏိုး၊ ျမဲရွိခိုး၍

ေကာင္းက်ိဳးပြားစည္၊ ၾကီးလွျပီဟု

ယံုၾကည္အားရ၊ စိတ္မခ်ႏွင့္။

ဓာရဏႏွင့္၊ ဓမၼစၾကာ

ေမတၱာပ႒ာန္း၊ ရြတ္ႏိုင္စြမ္းေၾကာင့္

ရႊင္လန္းပီတိ၊ ဂြမ္းဆီထိကာ

ၾကီးမည့္ေတေဇာ္၊ မေစာင့္ေမွ်ာ္ႏွင့္။

ဂုဏ္ေတာ္ပုတီး၊ သက္ေစ့ျပီးေအာင္

ဇြဲၾကီးခိုင္မာ၊ ျငိမ္သက္စြာျဖင့္

သဒၶါၾကည္ယံု၊ စိပ္ျပီးရံုျဖင့္

လံုေလာက္လွျပီ၊ မရပ္တည္ႏွင့္။

ေရၾကည္သစ္သီး၊ ဆီမီးလႈမ်ိဳး

ရွိခိုး၀တ္ရြတ္၊ ေစလႊတ္ေမတၱာ

တစ္ရာ့ရွစ္သီး၊ စိပ္ပုတီးကို

မျငီးဆင့္ကဲ၊ စိပ္ျမဲစိပ္ပါ၊ မျဖတ္ပါႏွင့္။

ဆက္ကာတစ္မ်ိဳး၊ ေရွ႕သို႕တိုး၍

အက်ိဳးနိဗၺာန္၊ ေမွ်ာ္ရိုးမွန္က

ရုပ္နာမ္ခြဲျခား၊ က်င့္တရားသာ၊ သံသရာ၀ဋ္

ထြက္လြတ္ေစေၾကာင္း၊ လမ္းမွန္ေကာင္းဟု

ညြတ္ေပ်ာင္းစိတ္ထဲ၊ ယံုၾကည္စြဲလ်က္

အျမဲေန႕ည၊ ၀ိပႆနာ၊ ဘာ၀နာကို

ခိုင္မာဆႏၵ၊ ၾကိဳးလံု႕လမွ

ဗုဒၶေခတ္ျမတ္၊ ေတြ႕က်ိဳးနပ္မည္

ၾကပ္ၾကပ္သတိရွိပါေစ။

(မဟာသဒၶမၼေဇာတိကဓဇ ဦးေအာင္သိမ္း)

ဒီကဗ်ာေလးကို ဆရာေတာ္ အရွင္ဆႏၵာဓိက ေဟာၾကားေတာ္မူေသာ ရဟန္းဘာေၾကာင့္ျပဳရတယ္ ဆိုေသာ စာအုပ္မွ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႕လည္း ယေန႕မွစ၍ ဘာ၀နာ တရား ေန႕ညမျပတ္ပြားမ်ားအားထုတ္ႏိုင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖစ္ၾကျပီးလွ်င္ တဏွာခ်ဳပ္ျငိမ္းရာအမွန္ ျမတ္နိဗၺာန္ ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳႏိုင္ၾကသည့္ကိုယ္ ျဖစ္ေစ။

ေဇာ္ၾကီး (စကား၀ါေျမ)

ဒါယကာ ၀တၱရား ၅-ပါး

ေမတၱာစိတ္သက္၊
ေဆာင္ရြက္ခ်စ္ခင္၊
ခင္မင္ႏႈတ္ခ်ဳိ၊
လိုလွ်င္ဖိတ္ထား၊
တတ္အားလွဴေစ၊ ငါးခုေန ျပဳေလဒါယကာ

၁။ ေမတၱာႏွင့္ယွဥ္ေသာ ကာယကံမႈျဖင့္ လည္းေကာင္း။
၂။ ေမတၱာႏွင့္ယွဥ္ေသာ ၀စီကံမႈျဖင့္ လည္းေကာင္း။
၃။ ေမတၱာႏွင့္ယွဥ္ေသာ မေနာကံမႈျဖင့္ လည္းေကာင္း။
၄။ အျမဲမျပတ္လွဴဒါန္းလိုေသာ စိတ္ထားျဖင့္ လည္းေကာင္း။
၅။ ဆြမ္းစေသာ အာမိသတို႔ကို ေပးလွဴျခင္းျဖင့္ ျပဳစုအပ္ကုန္၏။

ရဟန္း ၀တၱရား ၆-ပါး

မေကာင္းျမစ္ထာ၊

ေကာင္းရာကိုလွစ္၊

အသစ္ေဟာက်ဴး၊

နာဖူးထပ္မံ၊
နတ္ထံတင္ရာ၊

ေမတၱာလည္းျပဳ၊ ရဟန္းမႈ ေျခာက္ခုလြန္ေသခ်ာ

၁။ မေကာင္းမႈမွ တားျမစ္ကုန္၏။
၂။ ေကာင္းမႈ၌ သက္၀င္တည္ေစကုန္၏။
၃။ ေကာင္းေသာစိတ္ျဖင့္ ေစာင့္ေရွာက္ကုန္၏။
၄။ မၾကားဖူးေသာတရားစကားကို ေဟာၾကားကုန္၏။
၅။ ၾကားဖူးေသာ တရားစကားကို ျဖဴစင္ေစကုန္၏။
၆။ နတ္ျပည္ေရာက္ေၾကာင္း ခရီးလမ္းကို ေျပာၾကားကုန္၏။

ရွစ္ပါးသီလ

(၁) ပါဏာတိပါတာ ေ၀ရမဏိ၊
(သူတစ္ပါး၏ အသက္ကို သတ္ျဖတ္ျခင္းအမႈကိစၥတို႔အားမျပဳလုပ္ပဲေရွာင္ၾကင္မည္ဟူေသာ သိကၡာပုဒ္အားထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္း)

(၂) အဒိႏၷာဒါနာ ေ၀ရမဏိ၊
(သူတစ္ပါးမေပးေသာပစၥည္းဥစၥာတို႔ကိုယူငင္ျခင္း "ခိုးယူျခင္း"စေသာအမႈကိစၥတို႔အား မက်ဴးလြန္ပဲ ေရွာင္ၾကင္ေစာင့္ထိန္းျခင္း)

(၃) အျဗဟၼစရိယာ ေ၀ရမဏိ၊
(မေကာင္းေသာ ျမင့္ျမတ္မႈမရွိေသာ ကာမဂုဏ္သားတို႔၏ အေလ့အထ အက်င့္မ်ားမျပဳက်င့္ပဲ ေစာင့္ထိန္းျခင္း)

(၄) မုသာ၀ါဒါေ၀ရမဏိ၊
(မဟုတ္မမွန္ေသာစကားေျပာျခင္း၊ လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားေျပာဆိုျခင္းတို႔မွ ေရွာင္ၾကင္ျခင္း)

(၅) သုရာေမရယ မဇၨ ပမာဒ႒ာနာ ေ၀ရမဏိ၊
(မူးယစ္ေမ့ေလ်ာ့ေစေသာ အရက္ေသစာ ဘိန္းဘင္းကေစာ္ ေလွာ္စာ စသည့္ မူးယစ္ထံုထိုင္း ေဘးျဖစ္ေစတတ္ေသာေဆး၀ါးမ်ား သံုးစဲြျခင္းမျပဳပဲေရွာင္ၾကင္ျခင္း)

(၆) ၀ိကာလေဘာဇနာ ေ၀ရမဏိ၊
(အခ်ိန္ကာလမဟုတ္ေသာ အဟာရကိုမသံုးေဆာင္ပဲ၊ ေန႕လဲြ ညစာ မစားသံုးပဲေရွာင္ၾကင္ေစာင့္ထိန္းျခင္း)

(၇) နစၥ ဂီတ ၀ါဒိတ ၀ိသူက ဒႆန မာလာဂႏၶ ၀ိေလပန ဓါရဏ မ႑န ၀ိဘူသန႒ာနာ ေ၀ရမဏိ၊
(ဂီတ၌ေပ်ာ္ရႊင္ေနျခင္း၊ ပန္းရနံ႔မ်ားအေပၚသာယာေနမိျခင္း၊ သီဆို ကခုန္ျခင္း စေသာအမႈမ်ားတို႕ကိုျပဳမူခ်ဳိးေဖါက္မိျခင္းမရွိရန္ေစာင့္ထိန္းျခင္း)

(၈) ဥစၥာသယန မဟာသယနာ ေ၀ရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဒိယာမိ။
(တန္ဘိုးႀကီးလြန္းေသာအသံုးအေဆာင္မ်ားသံုးစဲြျခင္း၊ ျမင့္လြန္းျမတ္လြန္းေသာ အိပ္ယာေနရာထိုင္ခင္းစသည္ျဖင့္ သံုးစဲြျခင္း တစ္ေတာင္အတိုင္းအတာထက္ျမင့္ေသာ ကုတင္တြင္ အိပ္စက္ျခင္းစသည္တို႔ မျပဳပဲ ေရွာင္ၾကင္ေစာင့္ထိန္းျခင္း)